moxhet
Apparence
-
On moxhet.
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « musca » (« moxhe »), avou l’ cawete « -et » e rapoirt indirek avou l’ mot ; come ene pitite moxhe cwand i vole foirt hôt ; racuzinåve avou l’ vî francès « moschet » ; mot cité dins l’ FEW 6/3 255b (lére).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /mɔ.ˈhɛ/ /mɔ.ˈʃɛ/ /mu.ˈʃɛ/ /mɔ.ˈçɛ/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 8.85 ; (betchfessî xh)
- (pa picårdijhaedje) /mu.ˈkɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /mɔ.ˈʃɛ/
- diferins prononçaedjes : /mɔ.ˈhɛ/ /mɔ.ˈʃɛ/ /mu.ˈʃɛ/ /mɔ.ˈçɛ/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 8.85 ; (betchfessî xh)
- Ricepeures : mo·xhet
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
moxhet | moxhets |
moxhet omrin
- pitit gris oujhea d’ proye, ki tchesse del djournêye, foirt corant dins tote l’ Urope.
- Ele sont del tire di ces moxhets
Ki s' tinèt hôt cwand veyèt kesse,
Po fé tant mî l' plonket sol biesse— "Pasquèye so l' caractére dès mâlès feumes", 1640; dvins "10 pièces de vers sur les femmes et le mariage",Jean Haust, 1941, p.86 (fråze rifondowe). - Li moxhet tchoezixh les grossès coxhes å mitan d’ on sapén, et ahopler des coxhetes po basti ene lådje planeur. — Léon Demarche (fråze rifondowe).
- C’ èsteût on mohèt qui v’ néve di s’ lèyî toumer so lès rins dèl poye di Chine, èt qui sayîve dè l’ touwer å pus vite divant d’ l’ èpwèrter— Jean-François Renkin, So l' ancènî, 1894.
- Assiou so les rins d’ine gonhîre, Mondjårdin twèse fîrmint les ham’tês des invurons, akwatis avås les trih’s, comme des ouhês à l’ aprèpe d’on mohè — Joseph Mignolet, "Li Payîs des Sotês", 1926, p. 27.
- Ele sont del tire di ces moxhets
- (pa stindaedje) tolminme kén oujhea d’ proye ki tchesse del djournêye.
- I tchante cwand l’ oraedje e-st evoye,
Cwand l’ dandjî n’ l’ a nén rascråwé,
Si vite k’ il a polou s’ houwer
Do moxhet k’ esteut so ses voyes. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.193, “In’ Eximpe à sûre” (fråze rifondowe).
- I tchante cwand l’ oraedje e-st evoye,
- (pa rastindaedje) måye d’ èn oujhea d’ proye di djoû.
- sôre di dragon volant.
- onk k’ a on laid caractere.
- C’ est on laid moxhet. — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- pitit gris moxhet u gris moxhet u pitit moxhet u moxhet d’ Urope : pus stroetmint, Accipiter nisus.
- blanc moxhet u moxhet ås colons u moxhet ås pierots : pus stroetmint, Accipiter gentilis.
- fote li moxhet dins les poyes : esse li cåze d’ on herleme.
- li moxhet est dins les poyes : gn a del margaye.
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]pitit gris moxhet, Accipiter nisus
- Francès : épervier d’Europe (fr), émouchet (fr)
- Picård : mouket (moutchet, mousket)
tolminme ké oujhea d’ proye ki tchesse do djoû
fote li moxhet dins les poyes
- Francès : semer la pagaille ; (lit.) foutre l’émouchet dans les poules
li moxhet est dins les poyes
- Francès : il y a du grabuge ; (lit.) l’émouchet est dans les poules
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike moxhet so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Sustantifs do walon avou l' cawete -et
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do vî francès
- Mots avou l' betchfessî xh
- Mots do walon di deus pîs
- Sustantifs do walon
- Mots do walon avou des ratourneures d' esplicaedje
- Mots do walon esplikés pa leu no sincieus
- Mots do walon avou des ratourneures