saké
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Sustantivaedje di : « *ne sa qué » (vî walon po « èn sai ké », « dji n' sai ké »), ricomprins, po fôrmer l' femrin, come èn addjectif avou l’ cawete « --é » (fåsse cawete); mot cité dins l’ FEW 11 198a.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /sa.ˈke/ /saː.ˈke/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /sa.ˈke/
- Ricepeures : sa·ké
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | saké | sakés |
femrin padrî | sakêye | sakêyes |
femrin padvant | sakêye | sakêyès |
saké omrin
- (purade eployî come addjectif sudjetrece) sins foice, ene miete malåde.
- Dji so tote sakêye, enute — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’ no) sins grande cwålité, sins grande valixhance.
- I s' ont margayî po on saké boket d’ pwin — Motlî Jacob di Warmich (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Gn ere on martchand d’ Bietris k’ aveut on tchvå et ene sakêye tcherete båtchêye — Motlî Anselme so les cortis a Bietris, p. 63 (fråze rifondowe).
- On fjheut des toets di djniesses po des sakés hangårs — Motlî Pierret so les måjhons a Longuiè, p. 172 (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Pocwè, ô, k’ ça vs dismantche li cour,
On saké doket d’ flaneyès fleurs
Divins l’ flåwe pitite mwin
D’ on gamén
Sins mere — Lucyin Mahin.
- (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’ no) di mwaijhe cwålité.
- On n' î boet k' so saké cafè — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Dji n' aveu pus k' kékes sakêyès plantches po fini l' cahoute — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe et rarindjeye).
- (mot d’ meteyo) mwais, do tins.
- Disk' asteure, li tins n' est nén trop saké — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- Vo t' la ene bén sakêye såjhon ! waite ! i ploût co.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]tos les sinses
Contråve
[candjî]- santiveus, santivåve
- prumî, al leccion
Mots vijhéns
[candjî]minme tcherpinte avou « n' sa »
Sipårdaedje do mot
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Loukîz a : « sakêye »
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- sakin : CR2 t.I p. 291
Ratournaedjes
[candjî]sins foice, ene miete malåde
sins grande cwålité
Sourdants
[candjî]Etimolodjeye: CR2 p. 290-292.
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | saké | sakés |
femrin | sakêye | sakêyes |
saké omrin
- sacwè di mwaijhe cwålité.
- Mins on côp k' ti touméves so on laid crawieus åbe, onk k' aveut crexhou d' mizere d' aveur poûssî l' long d' l' aiwe, u co a des plaeces k' i gn a ki n' edurèt nén l' tchinne, adon ti n' aveus k' deus metes di schoice, et co del sakêye — Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene, p. 37 (fråze rifondowe).
Ratournaedjes
[candjî]Etimolodjeye 2
[candjî]Calcaedje do francès « saké », lu-minme d' on calcaedje do djaponès « 酒 » (« gote, alcol »).
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
saké | sakés |
saké omrin (cåzu todi singulî)
Categoreyes :
- Raspepyîs årtikes do walon
- Mots do walon
- Walon
- Mots d' sustantivaedje walons
- Addjectifs do walon avou l' cawete --é
- Sustantifs do walon avou l' cawete --é
- Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå
- Mots do walon di deus pîs
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs purade eployîs a môde sudjetrece
- Addjectifs do walon todi metous padvant
- Motlî do walon pol meteyo
- Mots del Basse Årdene
- Mots do walon del Bote di Djivet
- Mots ki sont dins l' motî d' Vå-so-Seure
- Mots ki sont dins l' motî d' Bive
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Vå-so-Seure
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Bive
- Sustantifs do walon
- Calcaedjes do francès e walon
- Calcaedjes do djaponès e walon
- Sustantifs cåzu todi singulîs
- Motlî do walon po ls abwessons