Aller au contenu

screne

Èn årtike di Wiccionaire.
Alofômes di s(i)- / (e)s-
Cogne prumrece
(dirî voyale)
Dispotchaedje
(dirî cossoune)
Divanceye voyale
(dirî cossoune)
screne sicrene escrene

Prononçaedje

[candjî]

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje vî francike * «skīna» (schinon del djambe) (avou on ristitchî R), adon parint avou «schene» et s' famile di mots, eyet l' francès «échine».

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
screne screnes

screne femrin

  1. (mot d’ mangon) schene d' ene biesse di botchreye touwêye et ctaeyeye, aprume di pourcea; d' on djibî, aprume di tchivroû.
    • El botchî m' a côpé on morcea a l' escrene do dos. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Cwand t' as fwait del vudî, ti pourcea, i lyi fåt soyî li screne e deus.
  2. (antomeye des biesses) schene d' ene vicante biesse.
    • (a onk ki sogne må ses biesses, mocresmint) Frotez lzî l' escrene avou l' avoenne ki dmeure dins leu batch. Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).
    • Les royons et les tiesses di tchén, end a dipus k' des trotwers rôlants; on-z est rdoxhî ladsu co pus k' so li screne d' on chamo. Chantal Denis (fråze rifondowe).
  3. (antomeye) schene d' ene djin.
    • I s' a cassé li screne des rins. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Dj' a må dins l' escrene do dos. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Il aveut stî touwé a l' aminwer pa ene båre di fier ki lyi aveut brijhî li screne do cô. Félicien Barry (fråze rifondowe).
    • Ti rotes. Ti screne pout ravizer ene montêye. Léon Warnant (fråze rifondowe).
  4. (pa stindaedje do sinse) dos d' ene djin.
    • C’ n’ esteut nén l’ prumire feye
      Ki sinteut so si screne, atoumer les måleurs. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.57, “Li Feume Malâde” (fråze rifondowe).
    • Dj' inméve bén li brut des oujhenes des lamineus ås lådjès screnes, des bouxheus-dvant et des clawteus. Richard Joelants (fråze rifondowe).
    • Si on vs tchôke çoula sol dos et k' i vs fåt roter avou des eures å long, ebén, po fini, çoula vs shonne beazet pezant so li screne (Fré Lucas).
  5. (imådjreçmint) pårteye dizeutrinne d' on bastimint.
    • A tchaeke pire di t’ pôve viye sicrene
      Dj’ a leyî ene pårt di mes botkenes. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.56, “Li Pont d’Bavîre” (fråze rifondowe).
screne di grosse biesse côpêye a deus
Parintaedje
[candjî]

Loukîz a : « schene »

Ortografeyes
[candjî]

{{Orto | sikrenn = E203 | s(u)crenne = E212 | s(i)crènne = E167 | scrène = E1, O0 | s(u)crène = E212 | crène = O0, O3 | screne = R11, R13 }

Ratournaedjes
[candjî]
schene di pourcea
schene d' ene djin Loukîz a : schene
dos Loukîz a : dos
borin "èscriène", di minme sourdant ki "screne"

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje vî francike * « skreunia », vî lingaedje d’ oyi « escreine » (minme sinse), e francès « écraigne », k’ a dné eto l’ picård « écrienne » u co l’ lorin « acrogne » ; mot cité dins l’ FEW 17 134a.

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
screne screnes

screne femrin

  1. shijhe etur vijhéns ou soçons eyu çk’ on tchante, on raconte.
    • I rcomince a awè des screnes. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Ç’ a stî ene bele escrene. Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
    • El escrene ki vént si frè l’ 25 di nôvimbe.
Ratourneures
[candjî]
  1. aler, vini a screne : aler, vini al shijhe.
  2. fé screne : dimorer shijher.
  3. tchaeke djoû a si escrene
  4. ene escrene èn våt nén todi ene tchandele
Parintaedje
[candjî]

screner, screneu, screnoe (ALW 17 p. 189)

Sipårdaedje do mot
[candjî]

w. do Coûtchant

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes
[candjî]
shijhe Loukîz a : shijhe