tchirou
Apparence
-
gris hosse-cou
-
oronde des ståves
-
sirôpe
-
aisse del tuzance di Lidje « Les Tchirous »
Etimolodjeye
[candjî]Mot-brut « tchirr », avou l’ cawete « -ou » ; li prumî sinse vént do tchîpaedje do gris hosse-cou ; adonpwis, gn a les Tchirous, reyaccionaires lidjwès ki poirtént on gris mousmint, et ki macsådît les revinteus (loukîz a Guere civile lidjwesse des Tchirous et des Grignous) ; did la, les sinses di spotchîs fruts, d’ ehale, di må-rivnante djin ; divreut esse mot cité dins l’ FEW 13/2 374a.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /t͡ʃiʀu/ (pa assaetchance do court i di « Grignous »)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃiːʀu/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
tchirou | tchirous |
tchirou omrin
- (oujhea)
- gris hosse-cou, ki l’ sincieus no, c’ est : Motacilla alba. — ALW 8 so les biesses (fråze rifondowe).
- sôre d’ oronde, ki l’ sincieus no, c’ est : Delichon urbicum. — Charles Grandgagnage, Dictionnaire étymologique de la langue wallonne (fråze rifondowe).
- (amagnî)
- amagnî k’ on mete so s’ pwin, fwait avou des pemes u des biyokes tchåfêyes sol feu avou do souke, et spotcheyes.
- Dissu si assîte, do tchirou d’ pemes et des canadas. — Chantal Denis (fråze rifondowe).
- On côp l’ påsse levêye, on discôpe les (bolots) a muzeure et on les stind so des rondès platenes ; c’ est l’ moumint d’ arindjî l’ tchirou, li côrin ou co li smouye. — Michel Piette (fråze rifondowe).
- sirôpe (djus d’ peme et d’ poeres avou do souke po mete so ses tåtes).
- tote confiteure.
- amagnî k’ on mete so s’ pwin, fwait avou des pemes u des biyokes tchåfêyes sol feu avou do souke, et spotcheyes.
- (pa stindaedje do sinse)
- ehale.
- Ké tchirou !
- pitit ome.
- viye grigneuse djin.
- pice-crosse.
- ehale.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (Motacilla alba) : gris hosse-cou, tchirowe
- (Delichon urbicum) : oronde des ståves, orondes des fniesses, oronde des veyes
- (spotchîs fruts) : tchitchons, côrin, dåbeure
- (sirôpe) : Loukîz a : « sirôpe »
Rilomêye do mot
[candjî]Loukîz a : Tchirous
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]gris hosse-cou
- Francès : bergeronnette grise (fr)
- Picård : hoche-cu d' puriau (pcd)
sirôpe Loukîz a : sirôpe
- Francès : sirop à tartiner (fr)
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike Tchirou (discramiaedje) so Wikipedia
Categoreyes :
- Raspepyîs årtikes do walon
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon ki vnèt d' on mot-brut
- Sustantifs do walon avou l' cawete -ou
- Mots ki l' prononçaedje zero-cnoxheu n' esteut waire u nén eployî å 20inme sieke
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon po les nos d' oujhea
- Mots do walon esplikés pa leu no sincieus
- Motlî do walon po ls amagnîs
- Mots ki sont dins l' motî Denis
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Denis