amagnî

Walon (Rifondou)

Dobès rfondowes

amagnî

amindjî

Etimolodjeye

Aplacaedje di : « wa » «a» + «magnî» (sustantivaedje di "ene sacwè a magnî").

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /amaɲiː/ /amaɲi/ /amaɲe/ /amuɲiː/ /amuɲi/ /amuɲɛ/ /amuɲe/, miersipepieuzmint el notule ALW 4.157
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /amaɲiː/

Sustantif

singulî	pluriyal
amagnî	amagnîs

amagnî o.

1. sacwè ki s' magne (po ene djin, ene biesse).
   • Èn amagnî foû d' l' ordinaire, po bons gros vîs Årdinwès; èn amagnî k' ouy on cût co come on cût les vôtes, C' est l' matoufè — G. Cabay (fråze rifondowe).
   • On tape avå les voyes les plastikes, les papîs, les ebalaedjes d' amagnî, les botayes, les canetes di bire.
   • On monsse m' åreut assaetchî å fond do trô po si amagnî d' ivier ! — J. Schoovaerts (fråze rifondowe).
2. pitite sacwè a magnî al rade po n' nén awè fwin.
   • Cwand i va a scole, Romin prind todi on ptit amagnî.
3. (mot d’ biyolodjeye) sacwè ki mousse dins les celules et les nouri.
   • Ces microbes la eploynut djusse li lactôze come amagnî.

Sinonimeye

• magnî, mindjî, amindjî, nouriteure, magnaedje, magna
• (pitite sacwè a magnî po n' nén awè fwin) : marinde, adinner, magnijhon

Dizotrins mots

• (djins) : marmindje, amonucion, plat, eurêye
• (biesse) : alimint, sougnaedje, fôraedje

Mots vijhéns

aboere

Sipårdaedje do mot

w. do Mitan, w. do Levant, Basse Årdene

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• amagnî : E1, E21, E34
• amougni : C1, C13
• amougnî : C9, O0
• amougner : S17

E rfondou walon :

• amagnî : R9, R10 ^(lére), R11 ^(lére), R13

Ratournaedjes

± sacwè po magnî (djins et biesses)

• Arabe : أکل ^(ar) = أكْل =‎ akal
• Arabe marokin : ماكلة ^(ary) =‎ makla
• Almand : Essen ^(de)
• Inglès : food ^(en)
• Espagnol : comida ^(es)
• Francès : nourriture ^(fr), aliment ^(fr), alimentation ^(fr), bouffe ^(fr), provisions ^(fr)
• Neyerlandès : eten ^(nl), voedsel ^(nl)

± pitite sacwè a magnî al rade po n' nén awè fwin

• Francès : casse-croûte ^(fr), en-cas ^(fr), goûter ^(fr)

± (biyolodjeye) sacwè po nouri les celules

• Francès : aliment ^(fr), alimentation ^(fr)

.

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike amagnî so Wikipedia