axhlêye
Walon (Rifondou)[candjî]
Prononçaedje[candjî]
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ah.lɛːy/ /aʃ.lɛːy/ /aʃ.leːj/ /aʃ.leː/ /ɛʃ.leː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /aʃ.lɛːy/
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1[candjî]
Bodje « axhele », avou l’ cawete « -êye » di valixhance (çou k’ gn a dzo l’ axhele).
Sustantif[candjî]
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| axhlêye | axhlêyes |
axhlêye femrin
- tchedje poirtêye dizo l’ bresse.
- Elle a rarivé do djårdén avou deus axhlêyes di raecenes.
- (pa stindaedje do sinse) tchedje (poirtêye d’ ene ôte manire, u tcherieye).
- I rivnént avou ene axhlêye di bwès sol begnon.
- assimblaedje di puzieurs sacwès di minme nateure ki tegnnut eshonne.
- Ene axhlêye di four, di bwès. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Ene axhlêye di strin, di trimblene. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- dobleure k’ on dene ås efants, tot les prindant dzo s’ bresse, et lzî fotant so leus brodîs.
- Nos deûs raupins, al gnût, rariv’nut, tos pènauds
Sondjant leû pére rintré, èt vèyant v’nu l’acheléye,
Tos rastrindus, is vont au d’vant dèl dispoûs’léye
— Gabrielle Bernard.
- Nos deûs raupins, al gnût, rariv’nut, tos pènauds
- kénte.
- Nozôtes, les djonneas, nos nos racrapotént po n’ nén rire a l’ axhlêye ki mononke Miyin vneut d’ djouwer a nosse pa. — Philippe Maudoux (fråze rifondowe).
Mots vijhéns[candjî]
Ortografeyes[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes[candjî]
dobleure
Francès : raclée (fr), correction (fr)
gueuyaedje
- Francès : engueulade (fr), réprimande (fr)
Etimolodjeye 2[candjî]
Sustantivaedje do pårticipe erirece do viebe « axhler ».
Sustantif[candjî]
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| axhlêye | axhlêyes |
axhlêye femrin
- poirtêye (djonnes di coshets, evnd. ki rexhèt d’ on côp).
- Nosse troye a fwait traze djonnes : kéne axhlêye !