betchfessî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Aplacaedje tîxhon : no « betch » + viebe « fessî », çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -î » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /bɛt͡ʃ.fɛ.ˈsiː/ /bɛt͡ʃ.fɛ.ˈsi/ /bɛt͡ʃ.fɛ.ˈsɛ/ /bɛt͡ʃ.fɛ.ˈse/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /bɛt͡ʃ.fɛ.ˈsiː/
• Ricepeures : betch·fe·ssî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	betchfesse
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	betchfessîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	betchfessans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	betchfesnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	betchfesrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	betchfessive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	betchfesse
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	betchfessî
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

betchfessî

1. (viebe å coplemint) mete des longous cayets avou li dzeu d’ onk djondant li dzo d’ l’ ôte.
   • I betchfessèt les biesses dins l’ wagon.
   • On betchfesse les waires (les tchvirons) so on toet.
   • Dji tchôcrans ene trûte dins tchaeke shabot, pus dji les betchfesrans — Joseph Calozet (fråze rifondowe).
   • I fåt betchfessî les djåbes sol tchår.
2. (viebe å coplemint) fé coûtchî des djins avou l’ tiesse d’ onk (di ene) djondant les pîs d’ l’ ôte.
   • Cwand tote li måjhonêye raplike, fåt bén betchfessî ls efants po coûtchî, ca dji n’ åréns nén des léts assez — Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
3. (viebe å coplemint) ecramyî, comaxhî.
4. (viebe å prono) : Loukîz a : « si betchfessî »..

• 
  Efants coûtchîs betchfessîs

Parintaedje

• betchfessaedje
• ribetchfessî

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• bètchfèsser : S0

Ratournaedjes

rindjî des cayets dizeu conte dizo

• Francès : ranger tête-bêche ^(fr)

fé coûtchî tiesse conte pîs

• Francès : placer tête-bêche ^(fr)

kimaxhî

• Francès : entortiller ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	betchfessî	betchfessîs
femrin	betchfesseye	betchfesseyes

betchfessî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "betchfessî", ki pout esse eployî come addjectif et come sustantif.
   • Li deujhinme lét n' aveut nén stî betchfessî.

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	betchfessî	betchfessîs
femrin padrî	betchfesseye	betchfesseyes
femrin padvant	betchfesseye	betchfesseyès

betchfessî omrin

1. avou des bokets metous a l' evier d' onk l' ôte.
   • Les betchfesseyès djåbes ni schipèt nén.
   • On-z a rtrové les coides totes betchfesseyes.
   • Nos ls avans lomé les betchfessîs scrijhas.

Sustantif

singulî	pluriyal
betchfessî	betchfessîs

betchfessî omrin

1. (linwince) sistinme di scrijhaedje rascovrant sacwants prononçaedje.
   • Vola les diferins prononçaedjes do betchfessî «xh».

Sinonimeye

diyasistinme, betchfessî scrijha

Ratournaedjes

sistinme di scrijhaedje rascovrant sacwants prononçaedje

• Francès : diasystème ^(fr) (orthographique)