Aller au contenu

broûler

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Spotchî aplacaedje di : vî francès « bruir » do tayon-bodje vî francike * « brōjan » ‎(« brouler ») eyet vî francès « usler » do tayon-bodje latén « ustulāre » ‎(« hati »).

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]

broûler (v. sins coplemint) (viebe å coplemint) (1ire troke) (codjowaedje) (å prono : si broûler)

  1. esse e feu, årder.
    • Les femes ont metou broûler des tchandeles, mins a mi shonnance, li vî Sint Rok diveut esse pôfoirt. Émile Gilliard (fråze rifondowe).
    • A Lidje, e 1185 : li palå et l’ catedråle broûlèt.
    • E 1066, les Bordjoes ont bén vlou rbasti Hu, k’ aveut broûlé.
  2. mete e feu.
    • broûler do bwès dins li tchminêye.
    • Les deus femes broûlént les rantchons des crompires. François Nyns (fråze rifondowe).
  3. diner foirt tchôd, ki ça fwait må, come di mete si mwin e feu.
    • El froed ki trawe et l’ bijhe ki groûle n’ apåjhtèt gote li five ki m’ broûle. — Fré Matî (fråze rifondowe).
    • El solea broûle nosse pea
      Et restchåfe nos oxheas. Charles Staquet (fråze rifondowe).
    • Li five ki lyi broûléve li tiesse et ki fjheut crîner ses dints, lyi rprezintéve Tchîvrimont avou ses pormoennådes al dilongue del rivlete, la k' Critchon bracnéve ås trûtes, et ses coûsses avå les pierdous pazeas des tiersJoseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. çou ki n’ cût nén por vos, leyîz lu broûler po èn ôte : ni vs melez nén di çou ki n’ vos rwåde nén.
  2. broûler l’ pea : lyi fé prinde ene bele brune coleur, tot djåzant do solea.
  3. si al Sint Elwè vos broûlez vosse bwès, troes moes å long, vos åroz froed
  4. ès broûler les mousteas
  5. li ci ki s’ a broûlé l’ cou i n’ a k’ a s’ ashir so ses clotchetes : i fåt sopoirter les shûtes di ses biestreyes.

Sinonimeye

[candjî]

Parintaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
broûler
li ci ki s’ a broûlé l’ cou i n’ a k’ a s’ ashir so ses clotchetes