Aller au contenu

coron

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje gayel * « korro » (bricant foû, pondant, k' a-st ene inglêye) avou l’ cawete « -on »; adon racuzinåve avou l' irlandès « corr » (bricant foû, pondant, awiyant) et l' walès « cwr » (coirnêye, dibout, coron).

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
coron corons

coron omrin

  1. fén d' ene sacwè.
    • «Bon coraedje !» brait l' cinsî då fén coron del tåve Henri Simon (fråze rifondowe).
    • Elle a morou come ene tchandele arivêye å coron ki vout blamtyî disk' å dierin moumint Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
    • Å coron del porcession, (gn a) ene pitite tchiproûle
      Avou des ptits féns crolés tchveas,
      C' est el Loubna Benayissa Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
    • Dj' a stî å coron del pasteure Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • A pårt motoit po les deus corons (li gåmès et l' picård), tos les ôtes Walons si plèt comprinde et s' djåzer åjheymint André Lamborelle (fråze rifondowe).
    • Quand ça n’ s’reut qu’ po l’aîreû
      Qui pontîye au coron !
      Ç’aureut co stî po mwins´…
      Ça valeut ène tchanson.
      Lucien Somme.
  2. (pus stroetmint) dierin aresse d' ene lene di tram, di trén, d' otobusse.
  3. (cronolodjeye) fén d' ene termene.
    • C' est ene boune ocåzion po dvizer di s' novea CD ki rexhrè å coron d' setimbe — Jean-Pierre Tondu (fråze rifondowe).
  4. (mot do bastimint) coulot d' ovrîs, sovint metou dilé l' oujhene, avou totes les måjhons les minmes.
    • I dmorént dins on coron do costé del Louvire.
    • Cités do Noer Payis, moriånès overresses,
      Corons, beures et terisses, infier di nos houyeus,
      Wice ki l' tchanson del hoye est scrîte a côps d' havresses,
      Et la ki l' cour del tere hansixh do feu griyeusLouis Lagauche, "L' inmant", Å neûr payîs dè l’ hoye, (1947), p. 129 (fråze rifondowe).
  5. payis pierdou wice k' on-z est.
    • I s' va piede, i n' conoxhe nén assez l' coron eyet avou l' froed ki vos edjale, sortot par nute… Dominique Heymans (fråze rifondowe).
    • Ça va, dji n' a pont d' må, a rispondou Roga. Cotinouwez l' patrouyaedje dins l' coron Georges Michel (fråze rifondowe).
    • Nole ervindje ! Fok el silince des meurs displayis Del barake dismanveye D' on coron rovyî Jacqueline Boitte (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. avni å coron d' ses royes
  2. mete ses corons a pont : spårgnî.
  3. èn nén co esse å coron d’ ses royes
  4. tini do betch å coron (Motî d’ Bastogne.)
  5. awè do må d’ loyî les corons eshonne (Motî d’ Bastogne.)
  6. disk’ å coron

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]

Dischindance

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : S109

Ratournaedjes

[candjî]
dibout
fén d' ene termene
payis pierdou
dierin aresse

Sourdants

[candjî]

Etimolodjeye: motî gayel Ranko Matasović (Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Brill Academic Pub, Leiden London, 2008, ISBN 978-9004173361) a « kurro- ».