egzister
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Calcaedje do francès « exister » (minme sinse), çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛɡ.zis.ˈte/ /ɛɡ.zis.ˈtɛ/ /ɛɡ.zœs.ˈte/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛɡ.zis.ˈte/
- Ricepeures : eg·zis·ter
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | egzistêye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | egzistez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | egzistans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | egzistêynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | egzistêyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | egzistéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | egzistêye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | egzisté |
Ôtes codjowaedjes | come tchicter |
egzister (v. sins coplemint)
- esse la po tot l' tins.
- I n' divreut nén egzister des moudreus come ci-la. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- On n' a djamåy veyou ça dispu k' el Tere egzistêye. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- Ça n' egzistêye pus, des djins come ça. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Si dj' n' åreu nén yeu stî la, ti n' egzistêyreus pus — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Waway, el Bon Diu egzistêye, eyet l' Diåle eto — Franwal d' Ite, a « exister » (fråze rifondowe).
- Ene copixhe ki mode les vatches, ça n' egzistêye nén, mins ene ki mode des emîleures, ça egzistêye bén. — Lucyin Mahin, dins les « scoles da Djihinne » lijhåve ciddé.
- Ladsu, come si dji n' åreu djamåy egzisté, i s' toûne viè s' buro, prinde on croyon eyet s' clintchî dissu ene blanke foye ki, a mi avis, nel dimeurrè nén lontins. — Omer Sainthuile, Èl Bourdon, l° 502, djanvî 2001, lijhåve droci (fråze rifondowe).
- Tot stindant l' sinse des mots k' egzistèt ddja, tot trovant des parints naturels, ki n' sont motoit nén ezès motîs, les « noûmotîs tot fjhant shonnance di rén » arivèt a fé wangnî ene bele ascoxheye azès tchamps covrous på raconter e walon. — Lucyin Mahin, conferince so li rfondaedje lijhåve vaici.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :