foirdjî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje «foirdj-» (foidje), avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /fwaʀd͡ʒiː/ /foːʀd͡ʒiː/ /fuːʀd͡ʒiː/ /fwaʀd͡ʒɛ/ /fwaːʀd͡ʒiɛ/ /fwaʀd͡ʒi/ (betchfessî oi, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fwaʀd͡ʒiː/

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	foirdjeye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	foirdjîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	foirdjans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	foirdjeynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	foirdjeyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	foirdjive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	foirdjeye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	foirdjî
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

foirdjî (viebe å coplemint)

fé (ene sacwè) avou do fier travayî.
- C' est zels k' ont foirdjî cisse poite di fier la.
(pa stindaedje do sinse) fé (ene bele sacwè).
- Setimbe a rprins ses scolîs Ki foirdjeynut ene voye floreye — Andrée Flesch (fråze rifondowe).
- Lai m' foirdjî des paskeyes k' aswadjront ene gote tes mås — Joseph Mignolet (fråze rifondowe).
- Les gotes d' aiwe foirdjèt-st on rimea
  Ki mete des låmes a mes påpires
  Et del diloujhance e m' cervea
  — Joseph Mignolet (fråze rifondowe).
- Èt dins ç’ bia lingadje-là qu’a l’ coleûr di l’Ârdène
  Sintoz l’ bon gos’ di laume, di bons frûts ou d’ vèrdeûs
  Di miscoterîyes, di waufes, ou d’orèyes di bèguènes,
  Dès mots qu’ont stî fwârdjîs pa nos vayants bouteûs.— Chantal Denis.
creyer a pårti di rén.
- Les femes, les femes, taijhoz-vs, dji n' sé ki ls a foirdjî— Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- Li hinne å mwaisse finda l' cour,
  Et, po nos wårder d' cisse cwate-peces,,
  Avou des låmes et des caresses
  Po tchaeskene, Diè foirdja l' amour. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Les deus sèmeus", p.24 (fråze rifondowe).
compôzer.
- Et on va, djoyeus, fir, binåjhe, li saetch ås rins, et l’ fizik so li spale, tot tchantant les tchansons ki l’ pus malén del binde foirdjêye, ashiou so l’ afut d’ on canon… — Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p.12-13 (fråze rifondowe).

Ortografeyes

Divant 1900 :

fôrgî : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

fé avou do fier travayî

Francès : forger ^(fr)

creyer

Francès : créer ^(fr)

Pårticipe erirece

foirdjî omrin

Pårticipe erirece omrin do viebe "foirdjî".
- End a-t i foirdjî, des noûmots !

Mots d’ aplacaedje

fier foirdjî

Ratournaedjes

fwait avou do fier travayî

Francès : forgé ^(fr)