manaedje
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « man- » (!!! a-z aveuri) avou l’ cawete « -aedje ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ma.ˈnɛt͡ʃ/ /mɛ.ˈnat͡ʃ/ /mwɛ̃.ˈnat͡ʃ/ /mwɛ̃ʀ.ˈnat͡ʃ/ /mwɛ̃.ˈnaːt͡ʃ/ (betchfessî ae).
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.ˈnɛt͡ʃ/
Sustantif
[candjî]| singulî | pluriyal |
|---|---|
| manaedje | manaedjes |
manaedje omrin
- Cope di djins marieyes.
- On manaedje c' est on rashonnaedje di deus djins ki dvèt sopoirter des sitouwåcions k' i n' årént nén viké s' il årént yeu dmoré tchaeke di s' costé — Louis Baijot (fråze rifondowe).
- plaece wice k' i dmorèt, måjhon.
- A falou k' i vindaxhe si manaedje — Sintake Rimåke (fråze rifondowe).
- Mins come ele aveut des parints,
K' estént pôves divins leu manaedje,
Ki s' mame si trovéve sins d' tot rén,
Et ki s' pere esteut sins ovraedje,
I sondjént : — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Li songe d’à Rôse" (fråze rifondowe). - A ! Si dj’ aveu des rintes, ou kéke moyén d’ poleur
Viker sins fé l’ bracneu, dji dmeurreus e m’ manaedje. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.188, “Li Brac’neu” (fråze rifondowe).
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.- ahesses del måjhone.
- Il a confondou l' manaedje.
- Vos dirîz k’ nos deus pôves djubets,
Vont piede leu manaedje avå l’ rowe— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.29, “On Baguège Jus d’la Mouse” (fråze rifondowe).
- F. ménage, vaisselle.
- sipiyî l' manaedje : broyî ene sacwè k' on-z a dandjî.
- rl a: broye-manaedje.
- ovraedje po tni ene måjhon nete.
- Eyet s' manaedje, waitîz l' aler; come ele li sait astårer. — Odon Fabry (fråze rifondowe).
- feme di manaedje : meskene.
- Ti profitéves d' on moumint d' inatincion del feme di manaedje po fé cure so l' ecnêye deus inglitins — Gilbert Mottard (fråze rifondowe).
- famile ki vike dzo l' minme toet.
- Ele fijheut sacwants comissions, pol manaedje, divant di riprinde li wapeur — Bernard Louis (fråze rifondowe).
- Tchaeke manaedje aveut on polî padrî l' måjhone.
- Qwand l’ gros cinsî fait fé s’ mèhenèdje,
Qwè qu’i ruc’mande a sès ovrîs,
On lait dès påtes ås pôves manèdjes…
Et mi, dji prind l’ grain ki d’meûre å drî ! — Martin Lejeune, On såye sès éles, 1895. - Pus tård, cwand les shijh eures sounît
Å bon clokî do viyaedje,
Dji m' dixhombra d' aler rvey
Mi feme, mes efants, tot m' manaedje. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.18, Matinêye di prétins (1904) (fråze rifondowe). - Awè, camaeråde, li lete ki vos m’ dijhoz k’ vos m’ lairoz raveur l’ måjhone po monter l’ manaedje des efants, ci n’ est nén èn egadjmint, paret, çoula ? — Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.134 (fråze rifondowe).
- C' esteut la k' nos grands-peres, astaplés come des royes,
Divant l' legne ki blaméve, racontént sins façon
Å manaedje rapoûlé, les contes et les råvions
Ki fjhént påmer d' rire ou ki dnént l' tchå di poye
— Louis Lagauche, "Mayon" (1923), p. 8 (fråze rifondowe).
- F. famille.
Disfondowes: manèdje, mwin.nadje, mwinrnadje, mwin.nâdje, mènadje.
Ratourneures
[candjî]- fé bea manedje : esse on bea cope.
- Awè, k’ endè vonxhe po ene cope, i frént bea manaedje. — Louis Lagauche, Les bwèh'lîs, 1948, p.15 (fråze rifondowe).
- fé l’ manaedje
- manaedje di cénk francs u : manaedje ki n' va pus k' so ene fesse u : on manaedje ki va a schî-fesse : cope di djins ki n' s' etindèt pus, la k' on s' margaye tofer.
- Ça våt mî k' on manaedje di cénk francs wice k' on fwait ene foice po l' efant — Jacques Lefebvre (fråze rifondowe). (tchanté pa Véronique Roba)
- tchaeconk si manaedje et l' Bon Diu po tertos : i n' fåt nén aler stitchî s' narene dins les manaedjes des ôtes.
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Rilomêye do mot
[candjî]Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke
- «On dit k' les manaedjes ni vont pus»: pîce di teyåte da C. Derycke.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]
måjhon
leu la k' on dmeure
Francès : habitation (fr)