moudri
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje vî francike * « murdrjan », pal voye do vî lingaedje d’ oyi (vî francès « mordrir »), racuzinåve avou l’ almand « morden »; mot cité dins l’ FEW 16 583a.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /muː.ˈdʀi/ /mu.ˈdʀi/ /muː.ˈdʀiː/ /muz.ˈdʀi/ /myz.ˈdʀi/ /miz.ˈdʀi/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /muː.ˈdʀi/
- Ricepeures : mou·dri
Viebe
[candjî]moudri (4inme troke) (codjowaedje)
- (viebe å coplemint) touwer ene djin, tot l’ fijhant esprès.
- Il a moudri s’ feme.
- Poqwè-ç’ qu’il a falu
Qu’on discouve leû catchète ?
Poqwè-ç’ qu’il ont tchèyu
Moûdris d’vant l’ mitraliète ? — Andrée Bacq.
- (viebe å coplemint) coixhî, fé do må a ene pårtêye do coir.
- Les machenes moudrixhnut sovint les ovrîs.
- Les måcules ki nos avans fwait
Vis sont toizêyes par li fårdea
Ki moudrixh, sipråtche et ravôteye. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.92, “Vîx Souv’nir” (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si moudri ».
Ratourneures
[candjî]- instrumint ki moudrixh : instrumint ki fwait ene coixheure. — Motî Forir.
Parintaedje
[candjî]- moudrixhaedje, moudrixhant, moudrixheure
- kimoudri
- dimoudri
- moudriyî
- Loukîz a : « moude »
Mots vijhéns
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]touwer ene djin
coixhî
- Francès : meurtrir (fr), contusionner (fr)
- Picård : mourdrir
instrumint ki moudrixh
- Francès : instrument contondant
Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | moudri | moudris |
femrin | moudreye | moudreyes |
moudri omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "moudri".
- Il a yeu l’ bresse moudri dins l’ accidint — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
Codjowas
[candjî]Dobès rfondowes | ||
---|---|---|
moudri | moudrixh |
- Do viebe «moudri»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | moudri | moudris |
femrin padrî | moudreye | moudreyes |
femrin padvant | moudreye | moudreyès |
moudri omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- k’ a des coixheures.
- Dj’ a l’ coir tot moudri — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Les tchås sont moudreyes — Motî Forir (fråze rifondowe).
- I n’ fåt afeye k’ ene båjhe po médyî on cour moudri — Motî d’ Cînè, a « mêdyi » (fråze rifondowe).
- Il a rarivé pus moirt ki vike, avou les pougnets stokés et les djnos moudris.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]k’ a des coixheures
- Francès : meurtri (fr), contusionné (fr)
Pî-notes
[candjî]Racuzinaedje avou l’ almand: Motî d’ Nivele
Categoreyes :
- Raspepyîs årtikes do walon
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do vî francike
- Mots walons rtrovés e vî lingaedje d' oyi
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do vî francès
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot d' l' almand
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come prusti
- Viebes å prono do walon
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots ki sont dins l' motî Lobet
- Mots ki sont dins l' motî Hubert
- Mots ki sont dins l' motî Grandgagnage
- Mots ki sont dins l' ALW15
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Lobet
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Hubert
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Grandgagnage
- Mots ki l' rifondowe est dins l' ALW15
- Pårticipes erireces do walon
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif
- Codjowas do walon
- Dobès rfondowes di codjowaedje do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas d' l' atôtchî do Cmandeu do walon
- Codjowas do cåzant di l' Indicatif Prezintrece do walon
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî
- Sustantifs do walon ki l' omrin et l' femrin sont pareys