Aller au contenu

rôziner

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : roziner.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje almand « heraus » avou l’ dobe cawete « -iner » des viebes, dimorer lontins ådfoû di s' måjhone, al shijhe u nén (etimolodjeye nén acertinêye); mot cité dins l’ FEW 10, 13a; pu : 21, 300b, poy eco dins l' 23, 42a sins cnoxhe li taeyon-bodje.

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) rôzene
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) rôzinez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) rôzinans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) rôzinnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) rôzinrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) rôzinéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) rôzene
pårt. erirece (dj’ a, vos av) rôziné
Ôtes codjowaedjes come copiner

rôziner

  1. (v. sins coplemint) tårdjî e s' måjhon del shijhe, sins vleur aler coûtchî.
    • I rôzene al nute, et å matén, i n' si pout lever Motî Toussaint (fråze rifondowe).
    • Vass co rôziner disk' a doze eures ? Ti n' es måy rastrindou — Esther Baiwir, ALW 17 sol vicaedje sociå (fråze rifondowe).
  2. (v. sins coplemint) trinner tocosté.
    • Mins t’ liberté, cwè est ç’?
      Rôziner dins les tchamps et les bwès
      Crever d’ fwin;
      Tronner d’ froed
      Esse cotchessî dins tos les cwéns
      Dispoy ki t’ as vnou mascåssîw
      On bassî — Marcelle Fochon, redjårbant ene fåve da Lafontinne (li leu et l’ tchén) Li Soverdea l° 373, måss 2020, p. 5 (fråze rifondowe).
  3. (viebe å prono) : Loukîz a : « si rôziner ». si reschandi padvant on feu, pa dvant li stouve.

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]

Pwaire minimom

[candjî]

Sipårdaedje do mot

[candjî]

Payis d’ Måmdiy, Roman Payis

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
Li mot n’ est nén dins : E170, C65, R13

Ratournaedjes

[candjî]
tårdjî d' rintrer al nute
trinner tocosté

Sourdants

[candjî]

Etimolodjeye: li calcaedje di l' almand «heraus» — on mot foirt corant, ki doet rivni dins les rprotches del cene k' a dmoré e s' måjhon cwand si ome rintere «å trô do cou del nute» — a stî tuzé pa Uzeu:Lucyin e 2019. Li mot reut stî rprins dins l' Roman payis avou forcoridjaedje -z'ner => j'ner, come sîz'ner => chîj'ner.