Aller au contenu

souwer

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje latén « exsucare » (rissaetchî l’ souke), adon racuzinåve avou l’ francès « essuyer », et l’ espagnol « enjugar ».

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) souwe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) souwez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) souwans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) souwnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) souwrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) souwéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) souwe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) souwé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

souwer

  1. (v. sins coplemint) divni setch, po ene sacwè k’ esteut frexhi.
    • Metoz souwer l’ bouwêye.
    • Mi feme vis va pruster ene rôbe, nosse dame … nos metrans-st adon vos mousmints a souwer. Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 6 (fråze rifondowe).
  2. (v. sins coplemint) divni setch po ene plante côpêye.
  3. (v. sins coplemint) divni foirt maigue, po ene biesse, ene djin (di maladeye, di rujhes).
    • Li ptite djin aveut souwé pår so shijh moes : ele n’ aveut pus ki l’ pea so les oxhs.
  4. (viebe å coplemint) rissaetchî l' aiwe tot frotant.
    • L’ ovraedje sait neyî les tourmints ;
      Ene blawete di djoye sowe les låmes ; Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.182, « Lu lamponète du m’ vîle grand-mêre » (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]
  1. souwer so pî
Parintaedje
[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
rissaetchî l' aiwe tot frotant
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
divni setch po ene frexhe sacwè
divni setch po ene plante, ene sacwè Loukîz a : souwer so pî
divni foirt maigue, po ene biesse, ene djin Loukîz a : souwer so pî

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje latén « sūdāre » ‎(« sudare ») (minme sinse).

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) souwe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) souwez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) souwans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) souwnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) souwrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) souwéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) souwe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) souwé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

souwer

  1. piede di l' aiwe pal pea, pask' on-z a trop tchôd.
    • Dj' a foirt soe, ca on souwéve, saiss, pa ç' tins la

Ratourneures

[candjî]
  1. souwer des gotes, souwer des gotes come des ptits poes, souwer ene tchimijhe, souwer sonkenaiwe, souwer des gotes come mi pougn, souwer des låmes, souwer ene basse, souwer ses tripes et ses boyeas
    1. souwer foirt pask' i fwait tchôd u di fé on gros ovraedje di foice. F. avoir une suée
    2. awè ene hisse (awè peu). F. avoir des sueurs froides.
    3. ovrer fer, awè målåjhey po fé ene ovraedje, fizike u nén. F. suer sang et eau.
Parintaedje
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
piede di l' aiwe pal pea