Aller au contenu

stårer

Èn årtike di Wiccionaire.
Alofômes di s(i)- / (e)s-
Cogne prumrece
(dirî voyale)
Dispotchaedje
(dirî cossoune)
Divanceye voyale
(dirî cossoune)
stårer sitårer estårer

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje vî francike « stal » (pôzucion, dimorance) avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes mot cité dins l’ FEW 17 209b.

Viebe

[candjî]

stårer (viebe å coplemint) (1ire troke) (codjowaedje) (å prono : si stårer)

  1. fé toumer (ene sacwè ki s' sitind al tere, mins dmorer eshonne).
    • Il a ståré li schåle.
    • Il aveut ståré ene djåbe d' avoenne, et leyî des påtes al tere; et on l' a rdingué po ça
    • Dji m' aprestéve a choter å gôl, et dj' a stî ståré dins l' cwåré des baks: penalti.
    • I n’ tint pus qu’ d’on costé. Rade, on-z-a nokî ’ne cwède
      conte on strouk dimanou d’eune di sès hautès cohes,
      èt lès-omes sètchèt d’ssus. L’åbe clintche èt, tot vèrdjant,
      si r’drèsse èt ståre al tére tos lès cis qu’ l’ont moudri
      Henri Simon.
  2. fé toumer (ene sacwè ki si stind pattavå).
    • Dj' a ståré dissu mi schô tote ene boesse di botons Odile Uyttebrouck (fråze rifondowe).
    • Dj' a ståré m' djate di cafè: ça a stî come les catarakes do Niyagara tot å dbout del tåve Robert Mathieu (fråze rifondowe).
    • Dj' a ståré l' paket d' souke al tere.
    • Estårer ’ne coviete po s’ ashir dissu. Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
  1. sitinde pattavå.
    • Li solo blame e plin do cir, stårant tcholeur et loumire sol tere ki rdoxhe di saive et d’ ameurHenri Simon, "Mès cwate moumints" (1907) (fråze rifondowe).
    • Li rixhot ståréve ses aiwes pattavå les teres, cwand fevrî u måss si forplovént (E. Gilliard).
    • Il a ståré les grinnes so l' gurnî, po k' ele rissouwénxhe.
    • Volant scrire avou m' poite-plome, dj' a ståré l' intche so mes papîs ("R'nèthî").
    • Vos pôroz vey des cumulets sol waerglaece ki ståre si muroe Odile Uyttebrouck (fråze rifondowe).
    • Li pont ki ståre si croufe di tere,
      Vizon vizu d' amon l' marixhå,
      A cnoxhou les tåyes do grand-pere,
      Ki soctêye la dzo l' scheuve del såJoseph Mignolet, "Fleûrs di prétins", p.71 (1929), "Li pont" (1926) (fråze rifondowe).
    rl a: sitramer, sipåde, sitierni, ristårer. F. éparpiller, épandre. stårer l' four u : les fours u : les andeas : (mot d' cinsî): rimete pattavå l' tchamp li four fåtchî.
    • On ståre les andeas po les fé fener (J. Boulard). sitårer ås flates u : les flates° :. stårer les molinêyes (les frumoujhîs) : (mot d' cinsî): sitinde li tere des rexhowes di fougnant d' ene waide, po leyî l' yebe ribouter. sitårer (a) l' ansene : (mot d' cinsî) sitinde totavå on tchamp l' ansene k' esteut a ptits monceas. F. épandre le fumier.
    rl a: sitramer, sipåde, ristinde, disfé, schavner.
  2. (imådjreçmint) sitårer les cwårs, les çanses,… : furler ses sôs.

Ratourneures

[candjî]
  1. stårer les gueyes : fé toumer les pîces d' on djeu d' beye.
  2. stårer ene kimere : fé l' amour avou leye, en ene plaece nén classike ; berôder.
  3. stårer les teres  : (mot do bastimint) sitinde (les teres des fondåcions) tot åtoû d' ene nouve måjhone, cwand elle est cåzu fwaite.
    • Li måjhone serè dabôrd presse: il ont vnou stårer les teres divant-ersè Lucyin Mahin. F. remblayer.

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
fé toumer ene sacwè ki s’ sitind al tere, mins dmorer eshonne
fé tchaire ene sacwè ki s’ sitind a totès pårteyes

Sourdants

[candjî]

Etimolodjeye: shonne esse li decidaedje da S0, ca gn a yeu do forbataedje.