xhalé
Apparence
Prononçaedje
[candjî]Loukîz a : « xhaler »
Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | xhalé | xhalés |
femrin | xhalée | xhalées |
xhalé omrin
- pårticipe erirece omrin do viebe del prumire troke: «xhaler».
- Li tchvå a todi xhalé, mågré les droukes et les broûlaedjes.
- Mi pince-gripe n' a polou aveur stî xhalêye ki d' on målapate come vos.
Ratournaedjes
[candjî]Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | xhalé | xhalés |
femrin padrî | xhalêye | xhalêyes |
femrin padvant | xhalêye | xhalêyès |
xhalé omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki xhale.
- Dji n' rote nén rade a cåze di m' xhalêye djambe.
- ki n' est nén droet.
- Dji n' aveu k' on xhalé boket d' bwès.
- li mantche di vosse locet est tot xhalé — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- vosse roye est tote xhalêye — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- ki n' va pus bén, po on mimbe.
- Avou mi accidint, dji so xhalé des deus bresses.
- ki n' a ni rime ni rame
- Vos payrîz tchir tos vos xhalés messaedje! — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- Lès curés ont trop' du syince
Lès scoles libes trop' du sucsès
Lès parints trop' du consyince,
Twè t' n' as k' on hoûlé projèt!
— Camille Gaspard.
- di mwaijhe cwålité, tot djåzant di bire, di vén, di gote.
- I n' dimoréve pus k' del xhalêye bire.
- (I m' on dné) ene xhalêye gote — D.T.W.
- dierin, tot djåzant del dierinne pitite pîce di manoye, après on furlaedje.
- I m' dimeure djusse on xhalé franc — D.T.W.
- (rabaxhanmint) laid, måssî.
- Dji t' apougnrè pa t' vî buzea
Et dji speyrè t' xhalé muzea— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 113, "Djaloserèye" (fråze rifondowe).
- Dji t' apougnrè pa t' vî buzea
Parintaedje
[candjî]Loukîz a : « xhaler »
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins :
Ratournaedjes
[candjî]di mwaijhe cwålité
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | xhalé | xhalés |
femrin | xhalêye | xhalêyes |
xhalé omrin
- onk ki clepe.
- Ele n' a nén dandjî d’ on xhalé — D.T.W.
- On bossou ravize on xhalé,
Tot rakinkyî, tot mezalé,
Ki s' aspoye dissus ses deus crosses,
Et s' è va pormoenner ses oxhs— Georges Willame, "Rinconte" (fråze rifondowe). - Dj' a rapoirté bén des rmédes
Ki vs n' avoz nén co veyou
Po les mås d' tiesse, les mås d' vinte
Po les xhalés, les bossous
Ou s' i gn a k' ont ene agaesse, ki dmandèt del fé råyî
Dj' a cial ene ptite tricoijhe
Ki vs råye djusk' a vos deus pîs
— Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe).
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Pårticipes erireces do walon
- Pårticipes erireces omrins des viebes del cénkinme troke
- Pårticipes erireces omrins del prumire troke
- Pårticipes erireces do walon avou l' cawete -é
- Mots do walon avou l' cawete -é
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî
- Mots do walon polant esse rabaxhants
- Sustantifs do walon
- Pårticipes erireces eployîs come sustantifs des viebes del prumire troke