aspoyî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje patwès latén * « appodiare » (minme sinse), avou l' assaetchance del avou l’ betchete « as- » des viebes walons.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /as.pɔ.ˈjiː/ /as.pɔ.ˈjɛ/ /as.pɔ.ˈjɪ/ /as.plɔ.ˈjiː/ /as.plɔ.ˈjɛ/ /as.poː.ˈjiː/ /as.pu.ˈjiː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /as.pɔ.ˈjiː/
- Ricepeures : as·po·yî
Viebe
[candjî]aspoyî (2inme troke) (codjowaedje)
- (viebe å coplemint) fé ene foice so ene sacwè.
- Aspoyî conte on meur. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) mete si pwès so ene sacwè.
- Dissu l’ tins d’ aprandjire,
Les viyès bounès djins s’ assopixhnut, påjhires
E-n aspoyant leu tiesse conte el dos del tcheyire. — Willy Bal (fråze rifondowe).
- Dissu l’ tins d’ aprandjire,
- (viebe å coplemint) aspaler.
- Dji vs aspoyrè tot près do borguimwaisse. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) mete tot s' pwès so ene sacwè.
- Al baye, ene cope vént s’ aspoyî
Et leus åbions dansèt
Et pidjolèt so l’ aiwe avå les bokets d’ lune
Et d’ blankès plomes ki s’ kitoirtchèt. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Disseûlance », 1922, p.20 (fråze rifondowe). - Brès-d'-Fier fwait des teribes efôrts po griper å poncea tot s' aspoyant al rampe. — Léon Mahy (fråze rifondowe).
- L’ eveke gålwès s’ aspoya so ses cotirons po s’ erlever. Et, mågré s’ dårnea, shuve si camaeråde so l’ pont. — Alban Leloup, Li Rantoele, l° 106 p. 9.
- Al baye, ene cope vént s’ aspoyî
Ratourneures
[candjî]- s’ aspoyî so ene måle coxhe.
- I s' aspoye so ene måle coxhe. — Motî Haust (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | aspoyî | aspoyîs |
femrin | aspoyeye | aspoyeyes |
aspoyî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "aspoyî".
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | aspoyî | aspoyîs |
femrin padrî | aspoyeye | aspoyeyes |
femrin padvant | aspoyeye | aspoyeyès |
aspoyî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki mete si pwès so ene sacwè.
- Aspoyî so s' keude. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Les eployîs del måjhone, veyant l' afwaire å clair, rimontît e leus tchambes såf portant ene djonne feye et dedja on vî ome k' esteut aspoyî disconte on tchvå-godén ki pindéve å meur.— Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.16 (fråze rifondowe).
- (mot d’ cwårdjeu) ki dmane e s' djeu.
- Aveur on hasse aspoyî. — Motî Forir (fråze rifondowe).
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant d' on patwès do latén
- Viebes do walon avou l' betchete as-
- Mots do walon di troes pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come waitî
- Viebes å prono do walon
- Mots do walon avou des ratourneures
- Pårticipes erireces do walon
- Pårticipes erireces do walon avou l' cawete -î
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî
- Motlî do walon po les cwårdjeus