coraedje
Apparence
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kɔ.ˈʀɛt͡ʃ/ /kɔ.ˈʀat͡ʃ/ /ku.ˈʀat͡ʃ/ /ku.ˈʀaːt͡ʃ/ (betchfessî ae), (oyon O.OU).
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kɔ.ˈʀɛt͡ʃ/
- Ricepeures : co·raedje
Etimolodjeye 1
[candjî]Bodje « cor- » (« cour »), avou l’ cawete « -aedje » (des sustantifs fwaits so des nos)
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
coraedje | coraedjes |
coraedje omrin
- cwålité d' ene djin ki boute foirt, ki n' a nén peu, k' edeure les rascråwes.
- Li plaijhi, li foice, li coraedje,
Come pa estchantmint sont rivnous— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.37, “Sau d’ Jôye” (fråze rifondowe). - I nos fåt mwaistri l' målåjhmince avou cour et coraedje. — Andrée Bacq (fråze rifondowe).
- On wape podbon ! A-t i seulmint ene cawêye di coraedje ? — Joël Thiry, Doze omes, p. 97 (fråze rifondowe).
- Il ont wårdé leu coraedje
Po n’ nén esse eplôkîs — Christian Thonet, Modele:MoAu l° 5/2020 (fråze rifondowe).
- Li plaijhi, li foice, li coraedje,
Ratourneures
[candjî]- aveur do coraedje a rvinde
- diner coraedje
- Efant ! Fleur ki rambôme si tinrûlmint les åmes,
Ki dene djoye et coraedje al mame, å grand-popa ;
K' est l' loyén do manaedje, ki fwait rire inte deus låmes
Tot prezintant l' bouneur avou vos prumîs pas …— Louis Lagauche, "L' inmant", Å neûr payîs dè l’ hoye, (1947), p. 130 (fråze rifondowe).
- Efant ! Fleur ki rambôme si tinrûlmint les åmes,
- prinde si coraedje a deus mwins
- riprinde coraedje
- riprinde si coraedje a deus mwins
Parintaedje
[candjî]- coraedjeus, coraedjeuzmint
- ecoraedjî, ecoraedjeu, ecoraedjmint
- recoraedjî, recoraedjmint
- rescoraedjî
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]cwålité d' ene djin ki boute foirt, ki n' a nén peu, k' edeure les rascråwes
Mot-fråze
[candjî]coraedje (nén candjåve)
- criya po dner do coraedje.
- Ô haetche ! Ô haetche !
Bwejhlîs, coraedje,
Tot råyant dsus.
Ô haetche ! Ô haetche !
Nos l’ årans djus, s' i plait-st a Diu ! — Louis Lagauche, « Lès bwèh’lîs » (1948) p.2 (fråze rifondowe).
- Ô haetche ! Ô haetche !
Ratournaedjes
[candjî]Etimolodjeye 2
[candjî]Do viebe « cori », avou l’ cawete « -aedje ».
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
coraedje | coraedjes |
coraedje omrin
- no d’ fijhaedje et no di çou k’ est fwait (accion et si adierça) do viebe «cori».
- (pus stroetmint) plaece ki l' aiwe court.
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (accion d' cori avou ses pîs, ses pates) : coûsse
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]accion d' cori tot cåzant d' l' aiwe
- Francès : écoulement (fr), flux (fr)
plaece ki l' aiwe î court
- Francès : fuite (fr), écoulement (fr), déversement (fr), dégorgement (fr)