Aller au contenu

dimani

Èn årtike di Wiccionaire.
Alofômes di d(i)-
Plinne cogne Sipotcheye cogne
dimani dmani

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « demanere » (minme sinse), çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) d(i)mane
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) d(i)manoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) d(i)manans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) d(i)mannut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) d(i)manrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) d(i)maneu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) d(i)mane
pårt. erirece (dj’ a, vos av) d(i)manou
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

dimani

  1. (viebe å coplemint) viker ene sawice.
    • Li samwinne passêye, dj' a dit des laides so Bertine … vos savez bén, edon, Bertine … li feme å boledjî … ki dmane ene pitite måjhone sol coine del rouwale Paul-Henri Thomsin, ratournant "Li vî bleu" da François Walthéry & Raoul Cauvin, 2011 (fråze rifondowe).
  2. (v. å coplemint nén direk) aveur si måjhon.
    • Wice dimane-t on, ô, vos ?
    • I dmane e-n Ôvîfa Motî Toussaint (fråze rifondowe).
  3. (aidant viebe) esse (al fén).
  4. (v. sins coplemint) esse ene sawice sins bodjî foû did la.
    • A ! Cwand on voet l’ tere ki rflorixh,
      Ki l’ bea solo houke tot l’ monde foû,
      Diveur dimani tot on djoû,
      E vî rivadje ki vs rafroedixh. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.156, “Vîx Rivage” (fråze rifondowe).
    • Li floxhe a dmanou la on moumint, sins bodjî, sins moti, mowale di saizixhmint, pu ci fourit-st ene diloujhe di tos les diåles. Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • Asteure on rfwait des çanses avou do walon d' pôve cwålité, adon k' des ptits djowions dmanèt ezès ridants Marcel Slangen (fråze rifondowe).
    • Ces deus zigomårds la dimanént a l’ intrêye do poncea, et nos espaitchî di monter sol batea Yves Gourdin (fråze rifondowe).
  5. (viebe å coplemint) (avou èn addjectif) esse dvins on metou estat po ene hapêye.
    • Et l’ aiwe dimana mouwale
      Come si rén n’ fouxh arivé. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.167, “Es Barbou” (fråze rifondowe).
    • Dji l' a-st atelé do mî k' dj' a polou … si vos dmanoz coe, vosse må divreut passer. Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 29 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. dimani avou les bresses croejhlés
  2. dimani e l’ paile fåte di cråxhe
  3. Loukîz a : « dimorer »

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

dimorer; Loukîz a : « dimorer »

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Sipårdaedje do mot

[candjî]

w. do Levant

Ratournaedjes

[candjî]
viker ene sawice
dimorer