dimani
Apparence
Plinne cogne | Sipotcheye cogne |
---|---|
dimani | dmani |
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « demanere » (minme sinse), çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /di.ma.ˈni/ /dy.mɔ.ˈni/ /di.ma.ˈnɪ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /di.ma.ˈni/
- Ricepeures : di·ma·ni
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | d(i)mane |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | d(i)manoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | d(i)manans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | d(i)mannut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | d(i)manrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | d(i)maneu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | d(i)mane |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | d(i)manou |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
dimani
- (viebe å coplemint) viker ene sawice.
- Li samwinne passêye, dj' a dit des laides so Bertine … vos savez bén, edon, Bertine … li feme å boledjî … ki dmane ene pitite måjhone sol coine del rouwale — Paul-Henri Thomsin, ratournant "Li vî bleu" da François Walthéry & Raoul Cauvin, 2011 (fråze rifondowe).
- (v. å coplemint nén direk) aveur si måjhon.
- Wice dimane-t on, ô, vos ?
- I dmane e-n Ôvîfa — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- (aidant viebe) esse (al fén).
- I dmanrè l' dierin — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) esse ene sawice sins bodjî foû did la.
- A ! Cwand on voet l’ tere ki rflorixh,
Ki l’ bea solo houke tot l’ monde foû,
Diveur dimani tot on djoû,
E vî rivadje ki vs rafroedixh. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.156, “Vîx Rivage” (fråze rifondowe). - Li floxhe a dmanou la on moumint, sins bodjî, sins moti, mowale di saizixhmint, pu ci fourit-st ene diloujhe di tos les diåles. — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- Asteure on rfwait des çanses avou do walon d' pôve cwålité, adon k' des ptits djowions dmanèt ezès ridants — Marcel Slangen (fråze rifondowe).
- Ces deus zigomårds la dimanént a l’ intrêye do poncea, et nos espaitchî di monter sol batea — Yves Gourdin (fråze rifondowe).
- A ! Cwand on voet l’ tere ki rflorixh,
- (viebe å coplemint) (avou èn addjectif) esse dvins on metou estat po ene hapêye.
- Et l’ aiwe dimana mouwale
Come si rén n’ fouxh arivé. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.167, “Es Barbou” (fråze rifondowe). - Dji l' a-st atelé do mî k' dj' a polou … si vos dmanoz coe, vosse må divreut passer. — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 29 (fråze rifondowe).
- Et l’ aiwe dimana mouwale
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]dimorer; Loukîz a : « dimorer »