haeyi

Walon (Rifondou)

Dobès rfondowes

haeyi

haire

Etimolodjeye

Tayon-bodje vî francike * «hatjan» Loukîz a : « haire »

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /hɛyi/ /hayi/ /ayi/ (betchfessî ae)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /hɛyi/

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	haeyi / haeyixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	haeyixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	haeyixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	haeyixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	haeyirè / haeyixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	haeyixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	haeyixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	haeyi
Ôtes codjowaedjes	come prusti

haeyi

1. (viebe å coplemint) vey evi.
   • I s' a fwait haeyi d' tolmonde.
   • Cwand on inme, on n' hayit nén — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
   • Dji t' haeyixh pol restant d' tes djoûs — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • Il est haeyi d' tos costés — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • Dji nel vou pus vey, djel haeyixh di trop.
   • Djel haeyirè tant k' i vicrè — Motî Pirsoul (fråze rifondowe).
   • I s' fwait haeyi d' tot l' monde — Motî d’ Djivet (fråze rifondowe).
   • A pårti du ç' djoû la, Pitit a haeyou li scole — Joseph Calozet (fråze rifondowe).
   • Vos les haeyirîz co d' pus si vs sårîz çou k' il ont fwait a vosse båshele.
2. ((viebe å prono) : Loukîz a : « si haeyi ».) si vey evi n' on l' ôte.
   • I s' haeyixhèt come deus tchéns.

Ortografeyes

Divant 1900 :

• haï : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• hèyou : S0
• hayi : E1, E200 (a "hére"), S0
• haï : E165
• hèyi : S0 (a "hèyâve"), S117
• ayi : C8, O4, S117

E rfondou walon :

• haeyi : R9 ^(lére), R10 ^(lére), FR13 (a "haïr")

Ratournaedjes

Loukîz a : vir evi

Pårticipe erirece

haeyi omrin

1. pårticipe erirece omrin do viebe « haeyi ».

Codjowas

Dobès rfondowes

haeyi

haeyixh

haeyi

1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî, do viebe « haeyi »
2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece