kidjeter
Apparence
Plinne cogne Lidje-Årdene (betchete sipotchåve) |
Cogne Nameur-Tchålerwè (betchete nén spotchåve) |
Sipotcheye cogne Lidje-Årdene |
---|---|---|
kidjeter | codjeter | cdjeter |
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « djeter », avou l’ betchete « ki- » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kɪ.d͡ʒɛ.ˈte/ /ki.d͡ʒɛ.ˈte/ /ky.d͡ʒɛ.ˈte/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ki.d͡ʒɛ.ˈte/
- Ricepeures : ki·dje·ter
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | kidjete |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | kidjetez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | kidjetans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | kidjetnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | kidjetrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | kidjetéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | kidjete |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | kidjeté |
Ôtes codjowaedjes | come bouter |
- (viebe å coplemint) rindjî cou dzeu cou dzo.
- On-z a vnou cdjeter tos mes lives — Motî Forir (fråze rifondowe). & — Motî Forir (fråze rifondowe).
- C' esteut po rashonner tot eshonne les efants do Bon Diu, k' estént kidjetés tocosté. — Jean-Marie Lecomte, Evandjîle sint Djan (ratournaedje) (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) hiner tolminme cwè conte ene sacwè.
- Cwand ci baligand passéve e nosse vinåve, on l' kidjetéve a côp d' cawieas — Motî Forir (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) aconter pô d' tchoi.
- Ci djonne ome n' est nén a cdjeter — Motî Forir (fråze rifondowe).
- On galant ki n' est nén a kidjeter — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Awè ciete,
Les sovnirs ki dj' a rascoyî,
Ki nos rapinsèt nosse payis,
Ni meritèt nén k' on les cdjete — Joseph Vrindts, "Vîx Lîge" (1901), "Ax léheus" (fråze rifondowe).
- ni nén voleur aidî, ascoyî.
- Tot l’ monde el kidjetéve, et mi,
Sins tuzer pus lon ki m’ narene,
Dji rascoya l’ pôve ôrfulinne,
Ki l’ fwin et l’ froed fjheut djemi. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), « On sai bin pô çou qu’on ramasse », p.81 (fråze rifondowe).
- Tot l’ monde el kidjetéve, et mi,
- (viebe å prono) pide si fôme.
- On bwès, on meube ki s' kidjete — Motî Haust (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Sipårdaedje do mot
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]rindjî cou dzeu cou dzo
- Francès : jeter (fr) ça et la, éparpiller (fr), bouleverser (fr), disperser (fr), mettre en désordre
hiner tolminme cwè conte ene sacwè
si cdjeter
- Francès : se déformer (fr)