roncén

Èn årtike di Wiccionaire.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Tayon-bodje patwès latén * « runcinus », mot cité dins l’ FEW 10 575b (tchuze d’ ene sorwalonde come rifondowe). Racuzinåve avou l’ francès « roncin ».

Prononçaedje[candjî]

Sustantif[candjî]

singulî pluriyal
roncén roncéns

roncén omrin

  1. måye di tchvå, ki sieve les cavales.
    • Il ont sté fé covri leu cavale pal roncén Nicolai Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • Tins ki dj’ tuzéve insi, on grand long tchår, råyî pa deus fornouris roncéns, amonta vier mi ; li tcheron, on grand foirt gayård, m’ aporçuvant, s’ aprepia Alphonse Nicolet.
    • Li rond s’ a alårdji di ptit-z a ptit e montant disk’ a hôteur del tiesse do grand Bayård, li gros roncén del cinse Joseph Calozet.
    • Les djins dè plat payîs, cînsîs, vårlèts, dames et mèskènes, avît qwité leûs téres po z’ad’hinde vè les walles å pas d’leûs pèzants ronsinsJoseph Mignolet, "Li Payîs des Sotês", 1926, p. 32.
  2. (mocreçmint) ome k’ est u ki s’ dit foirt virlixh.
    • Li På, c’ esteut on fameus roncén; i rmontéve al tchambe avou l’ Irma tos les djoûs a prandjire.
    • Les xhinåds djhént, di vey li ptit mingurlet påpåd ki Miyin aveut yeu sol tård : « Ça arive co bén avou les vîs roncéns » Auguste Laloux (fråze rifondowe).
    • Et l’ roncén aveut rpaxhou l’ cavale ki n’ aveut nén rnaké so l’ avoenne Jean-Pierre Dumont, Tot tournant les pådjes (fråze rifondowe).

Ratourneures[candjî]

  1. Moenner l’ cavale a roncén : l’ aler fé potchî cwand ele roncene.
  2. peter come on roncén : peter foirt.
  3. On bon roncén pete e pixhant: dijhêye po s’ escuzer tot s’ recrestant cwand on pete divant des ôtes.
  4. Lu côp d’ pî d’ ene cavale ni coixhe djamåy li roncén : response a ene feme ki tape ene lawe conte èn ome.
  5. Kî s’ wåde roncén si rtrove tchivå : Li ci ki n’ fwait pont d’ biestreyes estant djonne divént on vayant ome fwait.

Parintaedje[candjî]

Sinonimeye[candjî]

Mots vijhéns[candjî]

Ortografeyes[candjî]

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes[candjî]

roncén