Aller au contenu

såver

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « salvare » (minme sinse)

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]

såver

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) såve
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) såvez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) såvans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) såvnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) såvrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) såvéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) såve
pårt. erirece (dj’ a, vos av) såvé
Ôtes codjowaedjes come bouter
  1. (viebe å coplemint) wårder po nén rovyî, po nén piede.
    • Deus clapants Walons s' ont metou a l' ovraedje po rascoyî çou ki dmeure des Noyés walons et insi les såver. I s' adjixh di Messieus A. Doutrepont et M. Delbouille, deus professeurs a l' univiersité d' Lidje Isy Cavraine (fråze rifondowe et rarindjeye).
  2. (viebe å coplemint) råyî ene sakî foû del moirt.
    • Po såver l' feme ki s' aléve neyî, i s' aveut tot dispeumoné — Émile Sullon (fråze rifondowe).
    • Po des pexhons, ç' åreut stî ene loignreye di sondjî d' les pexhî et d' les såver do Dlujhe Motlî d’ l’ Årdene foyowe (fråze rifondowe).
    • Tot çou k' il avît co, c' esteut kékès guineyes k' il avént polou såver, et alént i eviè Imbour po trover djîsse amon des cnoxhances ki n' elzès rawårdént nén Georges Ghys (fråze rifondowe).
  3. (viebe å coplemint) (mot d’ rilidjon) moenner ene moite åme e paradis tot lyi rischoyant del danåcion.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
  4. (viebe å prono) peter evoye.
    • On s' ewaere cwand ele passe,
      Si palasse,
      Vis pout fé
      Tertos såver.Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Po plaire à Nanèsse" (fråze rifondowe).
    • Li vî tchén s’ aporçuva ki si oda, nawaire si adroet, si såvéve e vint. — Henri-Thomas Maron (fråze rifondowe).
    • Mins dji ratake a fruziner
      Et dji sint mi tiesse ki dogtêye.
      Oyoz vs ci brut a vs fé tronner ?
      Dji m’ va såver å pus abeye ! Jacky Lodomez, kimand del shijhe di Noyé 2022 (fråze rifondowe).
    • Li cinsî a cmincî a-z awè peu. Si feme esteut tote pierdowe et tote pafe. Ses ovrîs, da lu, avént télmint peu k’ i cåzént di s’ såver. Gaston Lucy (fråze rifondowe).
    • End aveut ene sortot, li bele Nanete, ki n' lyi meskeyeut nén les målès atotes, et ene feye k' ele danséve avou lu, les femes ashiowes sol måva banc k' esteut conte li paroeze et les omes ki fjhént li dmey ceke, avént trop pô d' leus ouys po loukî et vey Nanete si såver erî d' Poe-d'-Tchene, cwand l' leveu d' catchets boerléve : « Å bourlåd, aprestez vosse pice ! »Joseph Vrindts, "Racontules et råtchåds" (1920), p.139; "Peûs-d'-Tchène" (fråze rifondowe).
    • Asteure ki vs savoz tot, creyoz-m', dji n' è pou rén
      Si dj' a fwait såver l' djoye k' esteut co cial torade.
      Et pusk' endè-st insi, dji vous ki l' boy m' abate!Louis Lagauche, "Mayon" (1923), p. 44 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. såver les tchets : fé cori les djins evoye
    • Dès tchansons k' ont fât - ké succès ! -
      Ronfler l' public, sâver lès tchèts !
      Asteûre, dj'a tot plin pus d'adrèsse
      Cwand dj' veû, d'vant mi, bâyi l' orkèsse
      Camille Gaspard.

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
  • såver : R12

Ratournaedjes

[candjî]
mete foû dandjî
moenner l' åme e paradis
peter evoye abeye