toû

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /tuː/ /tuːʀ/ /toːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tuː/
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
toû	toûs

toû omrin

bodjaedje complet so lu-minme.
- Il a fwait l' toû del måjhon po vey s' i gn ♫reut nén èn uxh u ene fignesse å lådje, mins broke di gade !
porminåde po s' distreyî.
- Vén, on irè fé on toû sol dicåce.
(mot d' ciclisse) coûsse pa estapes dins tot on payis.
- C' esteut l' ci k' aveut wangnî cénk côps l' toû d' France.
sacwè ki dmande d' esse adroet Loukîz a : « aveur li toû ».
- Bén, va, s' ele ployént sol côp,
  C' est k' i n' savént nén l' toû ;. — François Barillié, Li camarad′ dè l'joie, 1852, Li noû ramon sins quowe, p.37 (fråze rifondowe).
- Nén k’ ele ni soeye nén tote dhåmonêye, et si peneuse, mins ele a todi si pô d’ tins et d’ toû po s’ ocuper des efants, k’ ele ni sait nén minme esse mame li djoû k’ end a-st onk di moens ! — Arthur Xhignesse, Boule-di-Gôme, 1912, p.24-25 (fråze rifondowe).
laide kénte.
- C' est co on toû do fayé Miyin.
- Tos les toûs, totes les calinreyes,
  K’ on rtrouve e fond del crapulreye,
  Ki fjhèt les voleurs, les moudreus,
  S’ abatît come on côp d’ tonire,
  So les deus djonnes priyesses mankés. — Joseph Vrindts, Vîx Lîge, (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).
- Ås eures del vicåreye,
  Wice k' on voet tot rglati,
  Vola cmint ki l' trompreye
  Mete ses toûs a profit,
  Po ene munute k' on roveye
  D' aveur li foice di s' sotni. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.166, Qwand l’oûhê tchante (1928) (fråze rifondowe).
moumint k' on passe ene sawice, et k' on a ratindou avou ds ôtes.
- Intrez, c' est vosse toû !
- Dji m’ a-st acoûtchî cial el måjhone d’ ene vijhene…
  L’ andje e-st evoye a s’ toû… — Joseph Mignolet, Li vwè dè clokî, 1926, p.25 (fråze rifondowe).