Aller au contenu

woeyî

Èn årtike di Wiccionaire.

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) woeye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) woeyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) woeyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) woeynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) woeyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) woeyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) woeye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) woeyî
Ôtes codjowaedjes come waitî

woeyî

  1. (v. sins coplemint) dimorer del nute esprès sins doirmi (po on moirt, po danser).
    • I woeyént dins l' måjhone d' a costé divant ene botaye di peket: li moirt ni pleut todi må d' cori evoye, don Maurice Georges (fråze rifondowe).
    • On î woeyive ossu, deus côps l’ an, al dicåce; on danséve co l’ cwadrile — G. Gaussin (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) riwaitî a ene sakî k' est edoirmou.
    1. woeyî on moirt : pratike did dinltins, la k' i gn aveut todi ene djin ki dmoréve del nute sins doirmi cwand gn aveut on moirt el måjhon.
      • Cwand on woeye on moirt, on n' boet nén, dit-st i l' fås moirt å coibjhî kel woeyive; ci-cial li make avou s' mårtea, tot djhant: et cwand on est moirt, on n' vike pus !
      • Cwand l' moirt n' aveut pon d' famile, c' est li schayteu et kékes vijhéns ki l' alént woeyî Maurice Georges.
  3. (viebe å coplemint) bén waitî so ene sakî, el tini a gougne (po k' ele ni pete nén å diåle, k' ele ni fwaiye nén ene sacwè d' contraire, evnd.).
    • Ou bén e-st i tot simplumint djalot k' nos avans ene miete bon on côp, alôrse ki lu doeut dmorer la a fé les cint pas po nos woeyî? Les crwès dins les bruwères, p. 48 (fråze rifondowe).
  4. woeyî so [v.c. divancetrece] riwaitî a ene sacwè, endè prinde sogne, end aveur wåde.
    • Ossu, disk' a çki l' nute toume, Dji woeyrè so vos antineas Louis Lagauche (fråze rifondowe).
    • I fåt-st aler tchaeke djoû, tchåssî d' pezants shabots,
      Woeyî so ene trope d' åmayes å mitan des brouwires ;
      Aveur les tchifes et l' front hålés des cwate solos,
      Et télfeye, doirmi ene nute å cour des sapinires. Marcel Launay (fråze rifondowe).
    • Li Toenne aveut woeyî 40 ans å long so les bwès do tchesturlin do viyaedje Henry Matterne (fråze rifondowe).
    • Li viyaedje avou s' vî clotchî ki woeye so ses efants Dispu cint et cwarante ans — P. Lassence (fråze rifondowe).
    • Vos-avoz stî l’ fleûr èt l’ frût
      Dins mès nûts d’ fin bètch.
      Vos d’mèrez m’ solia
      À l’èdaume di l’iviêr :
      Li stwèle qui wîye su mès sondjes
      Jacques Desmet, Dêrènes bates, Vièspréye, 2014.

Parintaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
woeyî