Aller au contenu

afaiti

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « affactare » (minme sinse), racuzinåve adon avou li vî lingaedje d’ oyi afaitier.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) afaiti / afaitixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) afaitixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) afaitixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) afaitixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) afaitirè / afaitixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) afaitixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) afaitixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) afaiti
Ôtes codjowaedjes come prusti

afaiti (å prono : s’ afaiti)

  1. (viebe å coplemint) fé k' ene sacwè soexhe normå po ene sakî.
    • Afaitixhoz vos efants a ovrer Motî Haust (fråze rifondowe).
    • On ptit manaedje frisse et djinti,
      Wice ki tot est prôpe a l' idêye,
      Wice ki tchaeconk e-st afaiti,
      Dvins l' acoird et l' påye bén wårdêye,
      Di s' devouwer a tot moumint. Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 124, "Come dju comprind l’famile" (fråze rifondowe).
    • I rprinda l' voye des tavienes k' il esteut afaiti do rôler djusk' å djoû. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.68 (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

acmoide, abitouwer

Contråve

[candjî]

diswaibyî, disfaiti

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
afaiti

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin afaiti afaitis
femrin padrî afaiteye afaiteyes
femrin padvant afaiteye afaiteyès

afaiti omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. ki fwait sovint ene sacwè, k' a di l' apriyesse.
    • Bén k’ foirt afaiti del froedeure,
      Tot traftant, i cakéve des dints ;
      Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
    • Les deus målureus sont si afaitis del divize ki, tot cpagntés k’ i sont, i rprindèt co leus peneus resploes atot rintrant – sol trevén k’ leu vude tcherete s’ astoke a totes les pires del pavêye, ki Batisse, li vî tchén, hawe, foice d’ esse kihossî, et k’ les rowes bahoûlèt après del cråxhe… Arthur Xhignesse, « Boule-di-Gôme », 1912, p.5 (fråze rifondowe).
    • Ca ! Qwand on n’èst nin afètî a s’chèrvi di sès deûs mins. Jean Thoune.

Sinonimeye

[candjî]

acmoirdou, abitouwé

Contråve

[candjî]

diswaibyî, disfaiti

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
afaiti