bounî

Plake "Å Bounî" a Welin

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « bône » (avou candjmint d’ voyale), avou l’ cawete « -î »; (etimolodjeye nén acertinêye)

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /buniː/ /boniː/ /buɲiː/ /buːniː/ (tchuze d’ ene sorwalonde come rifondowe)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /buniː/

Sustantif

singulî	pluriyal
bounî	bounîs

1. (vî mot) muzeure di stindêye di tchamp, ki valeut 87,18 åres e payis d' Lidje, 94 ares 62 ôte pårt, poirtêye oficirmint a 1 ectåre tins do Redjime holandès (1816).
   • Dj' a planté on bounî d' petotes.
2. kimon lomaedje d' èn ectåre, minme après acceptance do sistinme metrike (19inme et prumire mitan do 20inme sieke).
   • Mins naxhtêye et louke bén tot avå m' Walonreye :
     – A ptit payis, djourmåy, i fåt ptitès merveyes. –
     Ki ravizreut l' palå basti so tot l' bounî
     S' on l' î leyive nén ene coine pol syince do djårdinî ?— Louis Lagauche, "L' inmant", Po Nameûr, (1947), p. 140 (fråze rifondowe).
   • Aviè l’ Noyé, Jule aveut stî payî les cråxhes po deus bounîs a on cinsî ki tapéve djus ciste anêye la — Jacques Desmet, On Sånî a pårt.
   • Dji r’passerè lès vîyès pautes au diâle
     Po n’ rastinre qui lès bounès s’minces
     Qui dj’ sèmerè d’mwin
     Su m’ dêrin bonî
     — Jacques Desmet, Dêrènes bates, Vièspréye, 2014.

Ratourneures

1. n' awè k' kékes bounîs : n' awè waire di tchamps.
   • Cwand gn aveut-st on ptit cinsî ki djokéve, les ôtes dårént so ses kékes bounîs d' tere come li mizere sol monde — Lucyin Mahin.

   F. quelques lopins de terre.

2. triyaner come on bounî d' tere : (tot cåzant å rvier) èn nén tronner do tot; èn nén aveur yeu peu.

   F. Ca ne m'a fait ni chaud ni froid.

Mots d’ aplacaedje

• Bounîpré

Rilomêye do mot

Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke

• Li cinse des cint bounîs (novele da Gabrielle Bernard, dins Flora dal Hoûlote).

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• bounî : E1, E34, C9, S117
• bougnî : O4
• bonî : C1, C8, C9, C13, C106, O0, O2, S17 p. 251, S117
• bounîn : O3
• boûnî : O4

E rfondou walon :

• bounî : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R11 ^(lére)

Li mot n’ est nén dins : E212, S0, R13

Ratournaedjes

viye muzeure d' on pô moens k' èn ectåre

• Francès : bonnier ^(fr)
• Neyerlandès : bunder ^(nl)

kimon lomaedje èn ectåre

• Francès : hectare ^(fr)
• Neyerlandès : bunder ^(nl)

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike bounî so Wikipedia