Aller au contenu

gåre

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
gåre gåres

gåre femrin

  1. plaece la ki l’ trén ou l' otobusse ès djoke po les voyaedjeus monter et dischinde, u po tcherdjî u distcherdjî des martchandijhes.
    • HOUBERT. Mins pocwè n' a t on nén gårni l' vinåve don ? Tot Djudla Mouze divreut-st esse al gåre
      LIZE. - C' est rapôrt ås beas parints a divni d' nosse Djan.
      FRANCWES. (a Houbert) - I vs va maryî hin l' gayård?. Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.4 (fråze rifondowe).
Mots d’ aplacaedje
[candjî]
Sinonimeye
[candjî]
Ratournaedjes
[candjî]
plaece ki les tréns s' arestêynut

Etimolodjeye 2

[candjî]

Calcaedje do francès « garde » (minme sinse); li minme mot, pår walon, c' est « wåde ».

Sustantif
[candjî]
singulî pluriyal
gåre gåres

gåre omrin

  1. (no d’ mestî) onk ki wåde on bwès, ene tchesse, ene baye di tchmin d’ fier, ene prôpieté privêye, evnd.
    • Si c’ e-st on gåre, il a l’ air biesse. Sintans lyî l’ pôce ! Henri Simon, « Sètche, i bètche » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.52 (fråze rifondowe).
  2. dins l’ ratourneure : esse di gåre.
Ratourneures
[candjî]
  1. monter d’ gåre.
    • BERNALMONT. - Blessî ?
      VICTOR. - Deus feyes : ene feye a Saragosse, al tiesse, d' on côp d' pougnård hiné e traite pa on bandit, ene nute, tot montant d' gåre… L' ôte feye, cial å molet, avå l' groûlante Rûsseye. Joseph Mignolet, "Al bèle fontinne, comèdèye è treûs-akes", 1924, p.49 (fråze rifondowe).
  2. monter l’ gåre.
    • Ele monte li gåre nute et djoû,
      Ele dibite des sacwès foû rinne
      Et po les rôzes enocinnes,
      C’ est ciete on peneus sedjoû. Joseph Vrindts, « Vîs airs et novês respleûs », « Li tchanson dèl Moûse », 1907, p.21 (fråze rifondowe).
    • Fire di lyi tni cpagneye,
      Sins djamåy el cwiter,
      Ene cwårêye pire di taeye
      Monte li gåre a costé. Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.56, Li vî posti (1928) (fråze rifondowe).
Mots d’ aplacaedje
[candjî]
Sinonimeye
[candjî]
Ratournaedjes
[candjî]
onk ki wåde ene prôpieté

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
gåre gåres

gåre femrin

Ortografeyes

[candjî]
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :

I gn a cåzu rén dins ci hagnon ci, mins si vos irîz rnaxhî dins des ôtes motîs, et trover l’ mot « gåre », riherez ciddé li scrijha do mot ki vos î avoz trové, et l’ rahouca do motî el Djivêye des motîs do walon.

Ratournaedjes

[candjî]
gåre

Etimolodjeye 3

[candjî]

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « gåre », el pout stitchî vaici.

Mot-fråze

[candjî]

gåre (nén candjåve)

  1. po mancî ene sakî, dire a èn efant k’ i va esse puni.
    • Gåre a ti !
    • Gåre si vos n’ schoûtez nén !
    • Gåre ås nis d' aronde !
      Gåre å murayî !
      Dji croe k' el sovronde
      I vont disrayî ! Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.53, Côp d’ vint (1939) (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

[candjî]
po mancî

Waitîz eto

[candjî]