pénson
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « pénson », el pout stitchî vaici.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pẽ.ˈsɔ̃/ /peː.ˈsɔ̃/ /pɛ̃.ˈsɔ̃/ /piː.ˈsɔ̃/ /pɛ̃.ˈʃɔ̃/ /pɛ.sɔ̃./ Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pẽ.ˈsɔ̃/
- Ricepeures : pén·son
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
pénson | pénsons |
pénson omrin
- sôre di moxhon xhufleu, avou des bleuwès plomes et on gros betch, di diferinnès indjes.
- Di t’ buro, t’ as bea do cweri
Ene mazindje u on pénson,
Ti n’ trouves ki troes gris moxhons
Et des afrontés come tot. — Léon Warnant (fråze rifondowe). - Al pikete do djoû, on s’ croereut a on concour di pénson, sins conter les mieles, les gréves ; les loriots, el coucou låvå, et les mansåds dins les grands åbes. — Willy Bal (fråze rifondowe).
- C’è-st-on lingadje qui mûwe come on tauvia d’ârtisse
Èt maugré tot faît rîre èt sint voltî vos pîds
Nos-aprind nos-ûsances, qui cause avou franchise
Èt tchante come on pinson quand on l’ maîstri voltî
— Chantal Denis. - Li huflå qui hufeule, lu mohon qui tchiptêye
Rèspôdèt måfaitmint ås fåvetes, ås pèssons;
Les djônes hoûtèt les vîs po-z aprinde lu lèçon ;
Et l' ci ki n' sét tchanter come lès autes, i rametêye— Martin Lejeune, 1895.
- Di t’ buro, t’ as bea do cweri
Ratourneures
[candjî]- pénson ordinaire, pénson do payis : pénson l’ pus corant el Walonreye, ki l’ sincieus no, c’ est : Fringila celebs
- pénson d’ Årdene, pénson d’ Rûsseye, pénson d’ France : sôre ki n’ vént k’ e l’ ivier el Walonreye, aprume e l’ Årdene, ki l’ sincieus no, c’ est : Fringilla montifrigilla[1]. On dit eto : fagnåd.
- s’ estchåfer come on pénson : s’ estchåfer foirt (come on pénson ki xhufele tofer).
- El pus bastårdêye fiesse, on s’ estchåfe come des pinsons. — Louis Lagauche (fråze rifondowe).
- xhufler come on pénson
- nén vey pus clair k’ on pénson al nive
Parintaedje
[candjî]Mots vijhéns
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike pénson so Wikipedia