Aller au contenu

tidje

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : Tidje.

Etimolodjeye

[candjî]
(Sustantif 1) Tayon-bodje latén « terreum » (di tere)[1]. Sorlon Grandgagnage, ci mot ci vénreut do bodje gotike « thiudisk » (« k’ est a tertos »), mins on sai ouy ki çou n’ est waire probåbe.
(Sustantif 2) S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « tidje », el pout stitchî vaici.

Sustantif 1

[candjî]
singulî pluriyal
tidje tidjes

tidje omrin

  1. voye di tere.
    • Li solo s' live, li cir est clair, et, d' cial al copete do tidje, on cmince a vey çou ki s' passe e brouweur del fondreyeHenri Simon, "Mès cwate moumints" (1907) (fråze rifondowe).
    • Dji so coboy a l’ Ouwess do Condroz ;
      Dji so-st on pôve coboy,
      Et pattavå les voyes,
      Ttossu rade k’ el vint d’ bijhe, dins les schavêyes, les tidjes,
      Dji pedale come on sot. André Gauditiaubois (fråze rifondowe).
    • Li vint est å Trô al Bijhe; les moxhes d’ Årdene volnut so les tidjes. — A. Primen (sourdant a recråxhî) (fråze rifondowe).
    • C’ esteut onk di ces omes k’ on voeyeut davance, li bezaece so les rins, cori les tidjes et les schavêyes do Condroz. Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • Les trôs et les bosses,
      Les tidjes et les trîxhes,
      Mi moennèt a l’ ônoe. — J.M. Kadjansky (sourdant a recråxhî) (fråze rifondowe).
    • So les tidjes, vete riglatixhant,
      Les prés frumjhént dzo ene frisse air. Bernard Louis (fråze rifondowe)..
  2. li hourlea (talu) avou del yebe, sol coté d’ ene voye.
  3. cresse d’ on payis a totès schavêyes (come li Condroz).
    • C’ est po çoula k’ on a tchoezi del mete la, sol dierin tidje, sol boird do Condroz ! Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. sol Tidje: no d’ plaeces a Moirtî, a Meu, a Vedrén.
    • Il esteut avou les djonnes di Meu ki passént dissu l’Tidje, li voye ki moenne a Inguizêye et ki passe so les dzeus. (P. Gilles).
  2. li voye do Tidje: no d’ ene plaece d’ Ovîfa.
  3. e Tidje: no d’ ene plaece di Serè.
  4. Bolroetidje: (so plaece : Bolrûtîtch) voye di Borlé.

Parintaedje

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]

Sipårdaedje do mot

[candjî]

Coinrece Hesbaye, Condroz, payis d’ Måmdey.

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Prononçaedje

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
tidje
cresse d’ on payis a totès schavêyes

Sustantif 2

[candjî]
singulî pluriyal
tidje tidjes

tidje femrin

  1. (botanike) partêye d’ ene plante ki mousse foû del tere et did la ki crexhnut les coxhes, les foyes et les fleurs.
    • I fåt rtaeyî les tidjes des rôzes po lzès poleur mete dins l’ våze.
  2. alondjeye partêye di tote sôre di sacwè.

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Prononçaedje

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
tidje

Sourdants

[candjî]
  1. Herbillon Jules, Legros Elisée, Origine et avatars d'un mot wallon : Tîdje « chemin de terre », Revue belge de philologie et d’histoire, t. 32, fasc. 4, 1954. pp. 1027-1047 (lére)