toû
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /tuː/ /tuːʀ/ /toːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tuː/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
toû | toûs |
toû omrin
- bodjaedje complet so lu-minme.
- Il a fwait l' toû del måjhon po vey s' i gn ♫reut nén èn uxh u ene fignesse å lådje, mins broke di gade !
- pormoennåde po s' distreyî.
- Vén, on irè fé on toû sol dicåce.
- (mot d' ciclisse) coûsse pa estapes dins tot on payis.
- C' esteut l' ci k' aveut wangnî cénk côps l' toû d' France.
- sacwè ki dmande d' esse adroet Loukîz a : « aveur li toû ».
- laide kénte.
- C' est co on toû do fayé Miyin.
- Tos les toûs, totes les calinreyes,
K’ on rtrouve e fond del crapulreye,
Ki fjhèt les voleurs, les moudreus,
S’ abatît come on côp d’ tonire,
So les deus djonnes priyesses mankés— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).
- moumint k' on passe ene sawice, et k' on a ratindou avou ds ôtes.
- Intrez, c' est vosse toû !
- Dji m’ a-st acoûtchî cial el måjhone d’ ene vijhene…
L’ andje e-st evoye a s’ toû… — Joseph Mignolet, « Li Vwè dè Clokî, 1926, p.25 (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- aveur li toû.
- toû a toû
- li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû
- fé l' toû d' l' ôrlodje
- toûs et ratoûs, des toûs et des ratoûs
- èn nén aveur on bon toû el camizole
- aveur on toû dpus ki l' diåle
- aveur fwait dpus d' toûs ki d' miråkes
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (pormoennåde po s' amuzer) : djirete, tournêye, virêye
- (adroete manire di fé) : piceure
- (laide kénte) : Loukîz a : « kénte »
Mots vijhéns
[candjî]Omofoneye possibe
[candjî]- /tuːʀ/ & /toːʀ/ : tour (grand hôt bastimint, machine)
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- toû : R13
Li mot n’ est nén dins : C13
Ratournaedjes
[candjî]bodjaedje complet so lu-minme
coûsse ciclisse pattavå on payis
kénte Loukîz a : kénte