Aller au contenu

agrape

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « graphium » ou Tayon-bodje vî francike * « krappo », çou ki dene li vî francès « grafe », adonpwis li viebe (etimolodjeye nén acertinêye).

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
agrape agrapes

agrape femrin

  1. (usteye) tchitchêye metalike po riloyî deus sacwè k' on pout åjheymint disclitchter al mwin.
    • Les soyeus metèt deus agrapes po fé tni leu tronce so leu hourd. D.T.W.
    • Disfé ene agrape. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Keuze les ouyets et les agrapes d' ene taye. Motî Haust (fråze rifondowe).
    • I fårè mete ene agrape å soû, i s' distaetche. Motî Haust (fråze rifondowe).
  2. (mot d’ medcén) pitit longou bindlaedje k' on stitche so ene plåye drovowe por leye ni si rxhiyî.
    • I s' a findou s' front so ene pire, on lyi a metou deus agrapes. Motî Haust (fråze rifondowe).
  3. (usteye) sôre di ptit håvet, di ptit ferou po serer on cofe, on live.
    • On lyi a dné on live avou des agrapes d' årdjint. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • On live di messe avou des agrapes d' årdjint. Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Cwand plin d’ respect, cwand plin d’ ritnowe,
      Dji disclitchtêye vos agrapes d’ årdjint,
      Dji rvoe li bele tiesse tote tchenowe
      Di grand-mere ki sondjive tot l’ tins. Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.183, « Lu lîve du mèsse dèl grand-mêre » (fråze rifondowe).
  4. (mot d' batelreye) håvet di fier dizeu l' pårteye mouwåve do vierna.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
  5. (mot d' veulî) ployaedje divins ene foye di veule.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Parintaedje

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]
tchitchêye po lolyî et disfé ene sacwè
tchitchêye po serer et drovi on cofe, ene boesse

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
tchitchêye metalike po riloyî deus sacwè k' on pout åjheymint disclitchter al mwin
pitit longou bindlaedje k' on stitche so ene plåye drovowe por leye ni si rxhiyî
sôre di ptit håvet, di ptit ferou po serer on cofe, on live
håvet di fier dizeu l' pårteye mouwåve do vierna
  • Francès : crochet de fer au dessus de la partie mobile du gouvernail
ployaedje divins ene foye di veule
  • Francès : repli dans une feuille de verre