Aller au contenu

ahiver

Èn årtike di Wiccionaire.
(Redjiblé di ahivé)

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje tîxhon « heffen » (lever) l’ betchete « a- » (ki fwait fé l’ accion) avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes (etimolodjeye nén acertinêye)

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ahive
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ahivez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ahivans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ahivnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ahivrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ahivéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ahive
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ahivé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

ahiver

  1. (viebe å coplemint) (mot des cinsîs)crexhe, planter, coûtiver.
    • Dinltins, on-z ahivéve li moståde lu-minme et on rascodeut li smince Motî Léonard (fråze rifondowe)..
    • Il ahivnut des dinrêyes so les tienes.
    • N' est-ç' nén l' ome k' i fåt po moenner Bele Fontinne, po distrîxhî ses tchamps et ahiver ses teres ? Joseph Mignolet, "Al bèle fontinne, comèdèye è treûs-akes", 1924, p.42 (fråze rifondowe).
    • Noyé esteut-st on coûtiveu, on tcherweu; c' est lu k' a-st ahivé l' vegne, k' end a rascodou les roejhéns, k' els a stoirdou et les fé carmoujhî po fé do vén Lucyin Mahin, Li batreye des cwate vints.
  2. (viebe å coplemint) amonter, mete so pî.
    • C' est lu k' a-st ahivé ci ptite cinse la, tot seu avou s' feme.
    • E 1887, on rmeta eshonne les hamteas tot-z ahivant li comene di Bévurcé.
    • Dins "Å raploû-tot des walons", Lorint Hendschel mostra comint, podbon, on pleut-z ahiver on diccionaire di tot l' walon.
    • C' esteut tins di m' prumî voyaedje e Rwanda, e 1988-89, ki dj' a-st ahivé les pexhreyes di Mwengo Lucyin Mahin, Li batreye des cwate vints.
  3. (viebe å coplemint)skepyî (ene sacwè ki n' egzistéve nén)
    • Dj' ahivans des moxhons sins êyes et des fleurs ki pouwèt l' solea Georges Smal (fråze rifondowe).
  4. (viebe å prono) : Loukîz a : « s’ ahiver ». Loukîz a : «s' ahiver».

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Sipårdaedje do mot

[candjî]

w. do Mitan w. do Levant

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
  • ahiver : R12


Ratournaedjes

[candjî]
fé crexhe
amonter
skepyî ene sacwè ki n' egzistéve nén