bôme
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]- (Sustantif 1) Bodje * « basma »,pa l'voye do latin bassus (gros, crås), lu-minme est on calcaedje del grek βάσις (soûmint), et do vî uropeyin *gʷémtis (pas).
- (Sustantif 2) sustantivaedje do mot brut.
Sustantif 1
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
bôme | bômes |
bôme femrin
- longou trô e tere, la k’ ene djin pout passer.
- A l’ intrêye del bôme, Zanzan s’ rapinsa l’ sinne del samwinne passêye : vola l’ hopea d’ såvion wice k’ il a leyî Hepè-Jou. — Jean Bosly (fråze rifondowe).
- Il ont r’findu lès rotches dè l’ pus bèles dès maniéres,
Cauvelè dès baumes sins fond po r’cwètè lès nutons :
Dès vayants p’tits baurbus qui vôyenut voltî lès coméres,
Èt qu’on vwèt à l’ plin.ne lune dansè dès rigodons
— Jean-Paul Daussain, Amon nos-ôtes lès walons. - Mwért nanti, tot hictant, i s’trinna st’è s’bôme fî parèye qu’on lîve qu’on a corou djus — Joseph Mignolet, Li payis des soteas (1926), p.46.
- N aveut motoit des nûtons, des dûhons et des soteas, muchyîs dins les bômes inte les pires. Mins les vénrént i schaper s’ il abolreut des grossès aiwes, et-z epoirter vweteure et vweturisses ? — Lucyin Mahin, Vera (fråze rifondowe).
- longs trôs k' sacwantès biesses schavèt e tere.
- potea po les biesses boere.
- (pa stindaedje do sinse) cambuze.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]E rfondou walon :
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /boːm/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Ratournaedjes
[candjî]bôme
Mot-brut
[candjî]bôme
- long brut d’ ene esplôzion.
- Ké bôme ki fwait ci canon la !
Ortografeyes
[candjî]Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /boːm/ /buːm/ (fok deus prononçaedjes)
- Ricepeures : nén rcepåve
Ratournaedjes
[candjî]Sustantif 2
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
bôme | bômes |
bôme omrin
- brut d’ ene esplôzion.
- Dji n’ sai çou ki s’ a passé, mins dj’ a-st etindou on gros bôme.
Ratournaedjes
[candjî]Sustantif 3
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
bôme | bômes |
bôme omrin
- grigneus ome, todi d’ mwaijhe oumeur eyet bouru dins çou ki dit et çou ki fwait.
- Djan, c’ est co on bôme avou ki on n’ pout waire cåzer sins s’ fé hagnî.
Etimolodjeye
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « bôme », el pout stitchî vaici.
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
bôme | bômes |
bôme femrin
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- bôme : E1