coine

Èn årtike di Wiccionaire.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye 1[candjî]

Tayon-bodje latén « cornu » (minme sinse).

Prononçaedje[candjî]

  • Coines di gade
    Coines di gade
  • Coine po-z î shofler
    Coine po-z î shofler

Sustantif[candjî]

singulî pluriyal
coine coines

coine femrin

  1. (antomeye des biesses) broke k' i gn a di tchaeke costé sol front des vatches, des gades, des berås, do diåle, evnd.
  2. (antomeye des biesses) bwès avou do coxhlaedje ki crexhe so l' front des ciers et des parey a zels.
    • Les coines des ciers toumèt tos ls ans mins les cenes des dins et des renes ni tcheyèt nén.
  3. sustance des shabots des tchvås, des ongletes des vatches.
    • On s' meteut do formol dizo les pîs po k' i divnénxhe deurs come del coine.
  4. stitcha so des plantes k' i gn a.
    • Des canadas ås coines; ene poye al coine.

Ratourneures[candjî]

  1. awè des royes a ses coines
  2. awè åk so ses coines : awè des royes a ses coines.
  3. awè (ene sacwè) so ses coines : awè ç' cayet la e trexhe (s' endè tracasser).
    • On n' les ôt pus tant brutyî conte des Flaminds, asteure k' il ont l' afwaire del diyocsene so leus coines.
  4. poirter des coines : esse coirnåd.
  5. S' il a magnî l' diåle, k' i magne pår les coines : I doet achever d' payî po les mizeres k' il a fwait ås ôtes. Franwal: ahåyant po "Il faut boire le calice jusqu'à la lie".
Parintaedje[candjî]
Mots d’ aplacaedje[candjî]
Ortografeyes[candjî]
Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes[candjî]
broke sol front des vatches
coxhlou stitchaedje do front des ciers
sustance do shabot

Etimolodjeye 2[candjî]

Sitindaedje do prumî sinse, avou candjmint d' djinre, l' organe estant divnou èn instrumint po coirner.

Sustantif[candjî]

singulî pluriyal
coine coines

coine omrin et femrin

  1. (muzike) instrumint k' on shofele divins po fé do brut.
    • Ni roveye nén di prinde on coine po nd aler al trake dimwin.
    • I prindént des coines di tchesse po-z aler ecoraedjî li Standård.
    • Come on gamén ki fwait ndaler ene coine di paxhnåde, on cok di brouwire creye on côp et s' leve å mitan des fetchires — Joseph Calozet (fråze rifondowe).
    • Li woeyeu del tourete, ki pete po l’ pus seur on some, ni soune nén del coine, cwand l’ sotea potche so l’ toet del foidje po rgriper l’ fossé — Joseph Mignolet, "Li payis des soteas", 1926, p. 81 (fråze rifondowe).
Parintaedje[candjî]
Ratournaedjes[candjî]
instrumint k' on shofele divins po fé do brut

Etimolodjeye 3[candjî]

Tayon-bodje latén « cuneus » (minme sinse).

Prononçaedje[candjî]

Sustantif[candjî]

singulî pluriyal
coine coines

coine omrin

  1. (djeyometreye) inglêye d' on cwåré, d' on rectangue, d' ene tchambe.
    • Li cwåré a cwate coines di scwere.
  2. (djeyografeye) boket d' on payis.
    • Dins l' DTW, n a des mots di totes les coines del Walonreye.
    • Li hagnante bijhe, divins totes les coines,
      Baligandant, vneut sititchî
      Des meye pondeures di ses alinnes
      Tot çou ki n’ si poleut catchî— Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
  3. plaece ritirêye.
    • Metoz vs el coine do feu po-z awè bén tchôd.
  4. boird.
Ratourneures[candjî]
  1. aler el coine : esse pûni, po on scolî, k' on voyive a djno el coine del classe.
  2. Si les coines vénrént e mitan, ele serént rnetieyes : dijhêye del rinetieuse ki n' va nén ezès coines;
    rl a: mareye-rondès-coines.
  3. coine do bwès : orire do bwès, a l' inglêye.
  4. Dji nel vôreu nén rescontrer el coine do bwès : C' est èn ome a nd awè sogne.
Parintaedje[candjî]

(minme sourdant etimolodjike)

Mots d’ aplacaedje[candjî]
Sinonimeye[candjî]
Ortografeyes[candjî]
Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :

Ratournaedjes[candjî]

inglêye
boket d' on payis
plaece ritirêye
Prin del pådje «https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=coine&oldid=395545»