diveur
Apparence
Plinne cogne | Sipotcheye cogne |
---|---|
diveur | dveur |
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « debere » (minme sinse), avou l’ cawete di codjowaedje « -eur » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /di.ˈvøːʀ/ /di.ˈvœʀ/ /dy.ˈvɛʀ/ /dɛ.ˈvwɛːʀ/ /di.ˈvy/ /dy.ˈvy/ (36 prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /di.ˈvøːʀ/
- Ricepeures : di·veur
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | doe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | d(i)voz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | d(i)vans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | doevnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | d(u)v / doerè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | d(i)veu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | doeve / doexhe / doeye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | d(i)vou |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
diveur
- (viebe å coplemint) awè a rinde (des cwårs, on siervice).
- I m' doet co 100 uros.
- Mins l’ ci qu’a c’nohou tos lès trôs d’ filîre,
Qui s’ a sansouwé po n’rin d’veûr ås djins,
A l’dreût, come in-aute, di s’morfonde èt d’dîre
Qui l’Monde ni våt pu on trawé skèlin !
— Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.167. - Ti m' does deus cråssès pintes.
- Ouy al nute, près del potince, on demon m' vénrè prinde çou k' dji lyi diveur — Paul-Henri Thomsin, ratournant e walon Walon’rèye, tére di lédjindes, 1998, p. 15 (fråze rifondowe).
- (aidant viebe) esse oblidjî di.
- Dji doe ndaler al veye.
- Si c' est k' on doet aveur li maladeye, i våt mî d' l' aveur asteure ki pus tård — LRsi2, p. 129.
- (v. sins coplemint) esse come on s' î ratind.
- Nos peres s’ ont sovint cassé l’ tiesse,
Po sayî do rtrover l’ ritchesse,
Ki dveut aveur sitî l’ trezôr d’ on rwè,
K’ adschindént dvins l’ tins so nosse Mouze
Avou ene årmêye po distrure li payis. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.177, “Es Châte” (fråze rifondowe).
- Nos peres s’ ont sovint cassé l’ tiesse,
- Loukîz a : diveur : R10
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî](minme sourdant etimolodjike)
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]v.c., awè a rinde
esse come on s' î ratind
- Francès : être censé (fr)