djama
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « geminaculum » (dobe) avou a-divnance del voyale do prumî pî.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒa.ma/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : dja·ma
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
djama | djamas |
djama omrin
- (cronolodjeye) djoû d' fiesse, avou l' londi k' est eto fiesse-djoû.
- Tot xhuflant, li Pere Noyé a atelé ses gades et tcherdjî ses djodjowes et ses boubounes so li sclide. - Ça vos va, Noyé ? :: Come on djonne ome, Sint-Pire. :: C' est ådjourdu l' grand djama, endon ? — Yves Paquet (fråze rifondowe).
- (mot d’ rilidjon) djoû d' fiesse.
- Li såbe aveut rglati djourmåy
Ås djoûs d’ trûlêye, ås djoûs d’ djama. — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.185, « Lu såbe du m’ grand-pêre » (fråze rifondowe). - Dji rawårdéve come on djama li tins des åbalowes (N. Maréchal).
- Po les cis ki n’ veyént k’ l’ ådfoû, li djoye da Victôr avizéve åjheye a comprinde, mins po Toennete et l’ docteur, ele sounéve cråndimint fås : ci riya la shonnéve puvite ene transe k’ on tribolaedje on djoû d’ djama. — Jean Bosly, Li molin d’ å Pré-Bolèt, p. 54 (fråze rifondowe).
- Li såbe aveut rglati djourmåy
- sampreuse fiesse.
- Dji so bén binåjhe di vs rivey, vî cadet ; et po vos bistoker, nos alans fé-st on clapant djama eshonne. — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- bea mousmint, come on nd esteut rabiyî ås grandès fiesses, copurade a Påke.
- Vos lomez ça des vizreyes, vos, dj' endè freu co mes djama. — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- Mi rôbe di violêye soye, c' est m' djama. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- dinêye, bistoke…
- …k' on dene a ene grande fiesse
- …k' on dneut dinltins å curé a Påke et a Noyé.
- …ki les påkîs et les påcresses di l' anêye metént al coleke les djoûs d' grande fiesse.
- boune eurêye k' on fwait a ene grande fiesse.
- Après l' raploû, on frè on bon djama.
- (botanike) deus bodjes, deus coxhes, deus fruts k' on crexhou tot près, et ki s' ont aplaké.
-
djama do pî di l' årmilire d' Årdene
-
djama sol bodje d' ene fawele
-
Djama d' biokes
-
minms sacwè
Ratourneures
[candjî]- Les troes djamas : li djama d' Påke, li ci do l' Pintcosse et do Noyé.
- Po n' nén awè må ses dints, i n' faleut pont magnî d' tchå ås troes djamas : viye creyance.
- les troes djamas muzulmans : li ptite fiesse (fén do cwareme), li grande fiesse (touwaedje do berå), li mouloud (Noyé moslimî).
- les cwate djamas : Påke, li Céncweme (li Pintcosse), li Grande Notru-Dame et l' Noyé.
- Po n' nén awè må ses dints, on doet djuner ås cwate djamas : viye creyance.
- Ele ni reye k' ås cwate djamas : ele reye foirt waire.
Mots vijhéns
[candjî]- (bistoke dinêye a Påke) : påscaedje
- (eurêye di fiesse) : gasse, dinner d' curé, dinner d' adoråcion, cråsse eurêye
Ortografeyes
[candjî]E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]grande fiesse avou on londi
- Francès : solennité (fr), grande fête (fr), fête solennelle (fr), grand jour (fr); (nén ratournåve direk e francès)
novea mousmint k' on-z a yeu a ene grosse fiesse
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike djama (discramiaedje) so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots avou a-divnance del voyale do prumî pî
- Mots ki s' prononcèt parey totavå
- Mots do walon di deus pîs
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon pol cronolodjeye
- Motlî do walon pol rilidjon
- Motlî do walon pol botanike
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots do walon nén ratournåves mot po mot e francès