poite
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « porta » (minme sinse) ; li walon a wårdé l’ sinse do latén classike, di « grand ouxh di veye u d’ monumint » adon ki l’ parint francès « porte » vout dire « ouxh ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pwat/ /pwɛt/ /poːt/ /poːʀt/ /pɔ̃ʀt/ /puːʀt/ /puːt/ ; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 9.19 ; (betchfessî oi)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pwat/
- Ricepeures : nén rcepåve
-
Poite del veye di Brudje
-
Poite d' ene cinse
-
Poite d' ene eglijhe
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
poite | poites |
poite femrin
- (mot do bastimint) grand ouxh (di gregne, di veye, d' oujhene).
- A l’ intrêye del poite del cazer
Des sôdårds ont dressî èn åté. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.129, “Li Casaire des S’colîs” (fråze rifondowe). - Les comeres rimetèt do blanc so les tchessis, les omes dåborèt d’ coleur les håjhes et les poites di gregne. — Eugène Gillain (fråze rifondowe).
- Djîle comaxhî al plouve si dmande s' il est evike.
Èn ombion passe li poite et moussî el fabrike {{s-rif|LHen|tchanson del sitroete plake [[w:Emacralaedje (sitroete plake)|Emacralaedje}} - Li gregne fwait li scwere avou ene grande poite et ene tcherpinte e mairins d’ tchinne — Nicole Hanot, discrijhaedje do Muzêye del Gastronomeye d' Hermåle-dizo-Hu (fråze rifondowe).
- A l’ intrêye del poite del cazer
- rifrancijhaedje di ouxh (ki c’ est pus consyî d’ eployî) ou fôme coinrece.
- Todi nd est i k’ a dijh eures petant, André bouxhe a l’ poite da s’ mon-keur. — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- tot djåzant d' on trén.
- Après kékes ledjirs cahossaedjes, li trén s' aresta sol long d' on cai, et drova ses poites å lådje — Jacques Warnier (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- esse ås poites di : esse astok d' ene veye.
- –Sire ! Mande escuze , mins l' imperatrisse e-st ås poites di Lidje, ele vis vout vey !
— Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 45 (fråze rifondowe).
- –Sire ! Mande escuze , mins l' imperatrisse e-st ås poites di Lidje, ele vis vout vey !
- ås poites, kî schoûte, li Diåle l’ aloude
- so totes les poites : totavå.
- Mins l' ovrî ki fwait ene fåte, on l' brait so totes les poites
Et si c' est ene grosse tiesse, a poenne on fwait ene clignete
— Ep. Martial, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, ‘’Li savtî des recoletes’’, 69-73 (fråze rifondowe).
- Mins l' ovrî ki fwait ene fåte, on l' brait so totes les poites
- amiståve come ene poite di prijhon
- di poite a poite : d' ene poite a ene ôte.
- Et ces la ki vont d’ poite a poite,
Dibiter totes sôres di bouneurs,
Estént contins d’ vey Tatene. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.75-76, “Li Vîle Martchande di Nûles” (fråze rifondowe).
- Et ces la ki vont d’ poite a poite,
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : E89
Ratournaedjes
[candjî]Codjowas
[candjî]poite
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « poirter ».
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « poirter ».
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « poirter ».
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do francès
- Mots avou l' betchfessî oi
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon pol bastimint
- Mots do walon avou des ratourneures
- Codjowas do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do cåzant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas d' l' atôtchî do Cmandeu do walon