Aller au contenu

poite

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « porta » (minme sinse) ; li walon a wårdé l’ sinse do latén classike, di « grand ouxh di veye u d’ monumint » adon ki l’ parint francès « porte » vout dire « ouxh ».

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
poite poites

poite femrin

  1. (mot do bastimint) grand ouxh (di gregne, di veye, d' oujhene).
    • A l’ intrêye del poite del cazer
      Des sôdårds ont dressî èn åté. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.129, “Li Casaire des S’colîs” (fråze rifondowe).
    • Les comeres rimetèt do blanc so les tchessis, les omes dåborèt d’ coleur les håjhes et les poites di gregne. Eugène Gillain (fråze rifondowe).
    • Djîle comaxhî al plouve si dmande s' il est evike.
      Èn ombion passe li poite et moussî el fabrike {{s-rif|LHen|tchanson del sitroete plake [[w:Emacralaedje (sitroete plake)|Emacralaedje}}
    • Li gregne fwait li scwere avou ene grande poite et ene tcherpinte e mairins d’ tchinne — Nicole Hanot, discrijhaedje do Muzêye del Gastronomeye d' Hermåle-dizo-Hu (fråze rifondowe).
  2. rifrancijhaedje di ouxh (ki c’ est pus consyî d’ eployî) ou fôme coinrece.
    • Todi nd est i k’ a dijh eures petant, André bouxhe a l’ poite da s’ mon-keur. Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
  3. tot djåzant d' on trén.
    • Après kékes ledjirs cahossaedjes, li trén s' aresta sol long d' on cai, et drova ses poites å lådje Jacques Warnier (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. esse ås poites di : esse astok d' ene veye.
    • –Sire ! Mande escuze , mins l' imperatrisse e-st ås poites di Lidje, ele vis vout vey !
      Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 45 (fråze rifondowe).
  2. ås poites, kî schoûte, li Diåle l’ aloude
  3. so totes les poites : totavå.
    • Mins l' ovrî ki fwait ene fåte, on l' brait so totes les poites
      Et si c' est ene grosse tiesse, a poenne on fwait ene clignete
      — Ep. Martial, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, ‘’Li savtî des recoletes’’, 69-73 (fråze rifondowe).
  4. amiståve come ene poite di prijhon
  5. di poite a poite : d' ene poite a ene ôte.
    • Et ces la ki vont d’ poite a poite,
      Dibiter totes sôres di bouneurs,
      Estént contins d’ vey Tatene. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.75-76, “Li Vîle Martchande di Nûles” (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : E89

Ratournaedjes

[candjî]
grand ouxh

Codjowas

[candjî]

poite

  1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « poirter ».
  2. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « poirter ».
  3. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « poirter ».