sene
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « signum » (minme sinse).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /sɛn/ /sin/ /sɛɲ/ /siɲ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /sɛn/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
sene | senes |
sene omrin
- mouvmint del mwin, u des ouys, ki mostere u ki rprezinte ene sacwè.
- I m’ fé sene di vni.
- Fé l’ sene del croes.
- El lingaedje des senes.
- sacwè k' è mostere ene ôte.
- Cwand i fwait rodje å niût, cwè est ç' po on sene ? — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
- Il a falou ratinde les prumîs djoûs d' måss po vey les prumîs senes di rlignaedje, çou k' a amoenné di l' enaiwaedje pattavå, et des grossès aiwes so Houye et so Mouze — Michel Piette (fråze rifondowe).
- (mot d’ l’ imprimreye) e l' tipografeye, pont di scrijhaedje ki mostere ene dimande, on acertinaedje, evnd.
- On sene di dmande, on sene d’ acertinaedje.
- (mot d’ medcén) candjmint d' rotaedje do coir ki mostere ene metowe maladeye.
- C' est cwè les senes d' ene ecefalite ?
- (doûce creyance) fenominne ki dit ene sacwè çou k' i va s' passer.
- Ir al nute, tot rivnant d’ so les tiers, ene loumrote mi shuva disk’ å crucifis. Sene di måleurs ! Tot rintrant cial, dji m’ trebouxha dvins les pates d’ on noer tchet ; di wice vineut i, ç’ laid rowe la ?... — Joseph Mignolet, « Li tchèsturlinne dèl Bèle Rotche, 1922, p.24 (fråze rifondowe).
- guignon.
- Et, mågré lu, l’ sene el sitronne.
E lu-minme, i sint s’ cour ki tronne— Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.131, « C’èst-on valèt !» (fråze rifondowe).
- Et, mågré lu, l’ sene el sitronne.
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Codjowas
[candjî]sene
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « siner ».
- I sene del gåtche mwin.
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « siner ».
- Fåt i k' dji sene ciddé ?
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon po l' imprimreye
- Motlî do walon po les docteurs
- Motlî do walon des doûcès creyances
- Mots do walon avou des ratourneures
- Codjowas do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do cåzant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant do Suddjonctif Prezintrece do walon