Aller au contenu

adiercî

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén * « dīrectus » (direk), pa l' voye do latén *adirectiare, avou l’ betchete « a- » des viebes et l’ cawete di codjowaedje «  ».

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) adierceye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) adiercîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) adierçans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) adierceynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) adierceyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) adiercive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) adierceye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) adiercî
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea
  1. (viebe å coplemint) reyussi.
    • Ele sav bén adiercî s’ marinde. Motî d’ Bastogne.
    • On monde di mouweas ni pôreut adiercî grand tchoi, mins i freut todi seur moens d’ måcules ki l’ nosse. Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes & pititès gotes » (1905), p.13 (fråze rifondowe).
    • Dji vs rimercixh tchaeke feye k' dj' adierceye ene sacwè.Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri.
  2. (v. sins coplemint) ariver come il aveut stî dit.

Ratourneures

[candjî]
  1. adiercî s’ côp

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Contråve

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
reyussi
ariver sorlon çou k' aveut stî dit

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin adiercî adiercîs
femrin padrî adierceye adierceyes
femrin padvant adierceye adierceyès

adiercî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. k' a stî kidjeté comifåt.
    • Les dmeyès brikes, bén adierceyes,
      Aplovént téles ki des gurzeas
      Sol cabu do måssî copere. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.79-80, “Li p’tit Pît’lé” (fråze rifondowe).
  2. esse li sudjet d' ene sacwè.
    • Pôve Meliye, va ! Come vo-vs-la co ene feye adierceye ! Henri Simon, « Li Neûre Poye » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.93 (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

[candjî]
adiercî