binåjhe
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « åjhe » avou l’ betchete « bin- », calcaedje do francès « bien-aise ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bi.ˈnɔːç/ /bi.ˈnɔːh/ /bi.ˈnaːh/ /bi.ˈnɔːʃ/ /bi.ˈneːʃ/ /bi.ˈneːs/ (betchfessî å) (betchfessî jh)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bi.ˈnɔːç/
- Ricepeures : bi·nåjhe
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | binåjhe | binåjhes |
femrin padrî | binåjhe | binåjhes |
femrin padvant | binåjhe | binåjhès |
binåjhe omrin et femrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- k’ a do plaijhi, et l’ mostrer.
- Di nosse tins, les efants estént binåjhes avou deus côps rén — Motî do Virwin (fråze rifondowe).
- Cwand l’ solea, binåjhe
Si fwait bea dins les rowes,
Eyet k’ les prés d’ å lon
Fwaiynut peter les scus — Michel Dricot (fråze rifondowe). - Dji vôreu bén, po esse binåjhe
On ptit djårdén, d’ on dmey bonî;
Dji l’ arindjreu plin d’ djoye, a mi åjhe
Tot tetant m’ pupe di cerijhî — Édouard Thirionet (fråze rifondowe). - Ene feye, la k' vos l' veyoz voltî, ele si côpreut e cwate po vos fé binåjhe … — Paul-Henri Thomsin, ratournant e walon Walon’rèye, tére di lédjindes, 1998, p. 50 (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- binåjhe come ene poye k’ a trové on vier
- binåjhe come on bossou, binåjhe come on bossou k’ a pierdou s’ bosse
- binåjhe come on vea k’ a deus meres
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Contråve
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : E89
Ratournaedjes
[candjî]k’ a do plaijhi, et l’ mostrer
Sustantif
[candjî]binåjhe omrin
- binåjhisté.
- Dji m' overrè les bresses foû do coir po lyi dner s' binåjhe et l' aclever comifåt. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.26 (fråze rifondowe).
- dins l’ ratourneure : « magnî s’ binåjhe »: magnî disca esse bén rpaxhou.
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Addjectifs do walon avou l' betchete bin-
- Calcaedjes do francès e walon
- Mots avou l' betchfessî å
- Mots avou l' betchfessî jh
- Mots do walon di deus pîs
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon ki l' omrin et l' femrin sont pareys
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî
- Mots do walon avou des ratourneures
- Sustantifs do walon