dispåde
Sauter à la navigation
Sauter à la recherche
Çoucial, c' est ene pådje d' omonimeye walone, ki rashonne sacwants mots walons avou l' minme ortografeye, mins di diferinnès etimolodjeyes.
Çoucial, c' est ene pådje d' omonimeye walone, ki rashonne sacwants mots walons avou l' minme ortografeye, mins di diferinnès etimolodjeyes.
Walon (Rifondou)[candjî]
Etimolodjeye 1[candjî]
Do viebe « spåde », avou l’ rafoircixhante betchete « di- » des viebes (bén spåde).
Viebe[candjî]
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | dispåde |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | dispårdoz |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | dispårdans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | dispådnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | dispådrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | dispårdeu |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | dispåde |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | dispårdou |
| Ôtes codjowaedjes | come piede |
dispåde
- (v. å coplemint) spåde.
- Il ont dispårdou l' fôraedje po l' fener.
- Il est evoye dispåde li fumî.
- Il ont dispårdou tote l' aiwe so l' plantchî.
- Vola m' laecea dispårdou.
- Les petotes sont dispårdowes totavå l' aire del gregne.
- Les puns sont tot dispårdous so l' gurnî.
- Deus rigletes di posteas electrikes dispårdèt ene tene djaene loumire — J.-P. Dumont (fråze rifondowe).
- si dispåde ((viebe å prono)) si spåde.
- Li tcherete a rviersé et les oûs s' ont dispårdou so l' pavêye.
- F. se répandre, se renverser.
Parintaedje[candjî]
Ratourneures[candjî]
- Kî dispåd ses djotes ni les ra måy totes : cwand on fwait ene sacwè d' måhonteus, minme k' on saye del fé rovyî, les djins endè wårdèt todi kéke sovnance.
- dispåde ses liårds : furler ses cwårs, elzès dispinser a non-syince.
- F. gaspiller.
- dispåde les eures : (tot djåzant d' ene ôrlodje) mostrer les eures ki passèt.
- Ene ôrlodje tote dislabrêye Dispåde ses eures sins souner — C. Thonet (fråze rifondowe).
- F. égrener.
Etimolodjeye 2[candjî]
Do viebe « spåde », contråve betchete "di- 1" (espaitchî d' si spåde).
Viebe[candjî]
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | dispåde |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | dispårdoz |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | dispårdans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | dispådnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | dispådrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | dispårdeu |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | dispåde |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | dispårdou |
| Ôtes codjowaedjes | come piede |
dispåde (v. å coplemint)
- (mot des cinsîs) aclairi (les petråles).
- Nos aléns dispåde les petråles avou nos parints.
- F. démarier. rl a: dismaryî, mete a ene.
Parintaedje[candjî]
Sipårdaedje do mot[candjî]
Coinrece Payis d' Nivele et Tchålerwè.