Aller au contenu

djusse

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Do francès juste, timproumint epronté på walon. Li mot francès vént do latén iustu- (djusse, ki shût l' djustice u les dujhances). Li mot latén n' a moussî e walon fok po l' no d' djin (Sint) Djosse, avou u latén ki toûne a o, come dins pôsse, gosse etch.

Prononçaedje

[candjî]

Adviebe

[candjî]

djusse (nén candjåve)

  1. nén dpus ni moens k' i n' fåt, unicmint.
    • On a djusse yeu l' tins d' boere on dmey.
    • Ele n' a pupont d' gosse po rén, ele ni magne cåzu pus, et s' continter do pepyî djusse çou k' i fåt po n' nén mori d' fwin Émile Pècheur (fråze rifondowe).
  2. on court tins.
    • Djusse divant l’ Tossint, gn a ene algaråde inte les deus roufions, et les deus peres monter so leus grands tchvås Lucyin Mahin.
  3. simplumint, sins fé des mirlifitches.
    • S' i gn a ds ôtes ki volèt ki dji lzî evoye, ni balzinez nén: dimandez mel djusse Lorint Hendschel.
    • Li mwaisse ovrî trove Djeråd edoirmou so li schoupe:
      -To doimes, Djeråd ?!
      - Neni, dj' esteu djusse eniké.
  4. egzactumint.
    • C' est l' agaece k' a s' ni dins l' grosse hesse k' est djusse ki rwaite li vite di m' tchambeLucyin Mahin.
  5. simplumint, sins poleur fé ôte tchoi.
    • Ça s' dit ovrî et c' est djusse bon po-z araedjî tot.

Parintaedje

[candjî]

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin djusse djusses
femrin padrî djusse djusses
femrin padvant djusse djussès

djusse omrin et femrin

  1. k' est dins l' droet do djeu, ki shût li lwè, les uzances.
    • Ah ! Hoûtez, ç' n' èst nin djusse : ovrer, lanwi, mori !
      Et po mète lès restants dè ci qui v's-a noûri,
      N'aveûr qu'on flåwe wahê, n'aveûr qui dès clicotes !...
      Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "A l'pwète dès incurâbes" (avri 1878), p.55.

Ratourneures

[candjî]
  1. esse tot djusse
    • Si c’ esteut ddja tot djusse po l’ amindjî, po l’ bagaedje c’ esteut co bén pire Jacques Desmet (fråze rifondowe).
  2. nén tot djusse

Mots d’ aplacaedje

[candjî]
  1. comiece å djusse pris
Ratournaedjes
[candjî]
ki shût l' droet del djustice

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
djusse djusses

djusse omrin et femrin

  1. djin ki s' a todi cdût dins l' djustice.
    • Il avént catchî des djwifs tins del guere, ey esse lomé on «djusse emey les nåcions».
  2. omrin todi singulî sacwè ki shût li djustice.
Ratourneures
[candjî]
  1. å djusse
    • on n' sèt nén cwè å djusse.
  2. come di djusse; come di djusse et d’ råjhon
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Etimolodjeye 2

[candjî]

Stindaedje do prumî sinse: hena ki mzeure djusse ene contnance.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
djusse djusses

djusse femrin

  1. (ahesse di manaedje) hena k' on pout î mete do likide assez po porter d' ene plaece a l' ôte.
    • Les djusses å laecea et les soucrîs estént d' vere taeyî Arthur Schmitz (fråze rifondowe).
    • Si tchén mi cnoxhe come si mwaisse;
      I n’ a wåde di hawer sor mi.
      Ca c’ est mi ki ramoenne les djusses
      Da m’ pitite martchande di laecea — viye tchanson (fråze rifondowe).
  2. (no d’ contnou) çou k' gn a dvins.

Ratourneures

[candjî]
  1. djusse come ene djusse et rond come on posson
  2. onk fwait djusse et l’ ôte fwait posson
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
hena po mete assez bén d' likide

Waitîz eto

[candjî]

Lijhoz l’ årtike djusse (hena) so Wikipedia

Waitîz eto

[candjî]

Lijhoz l’ årtike djusse (discramiaedje) so Wikipedia