droet
Sauter à la navigation
Sauter à la recherche
Walon (Rifondou)[candjî]
Etimolodjeye[candjî]
Tayon-bodje latén « directus » (tot droet, sins tourner).
Prononçaedje[candjî]
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dʀwɛ/ /dʀɛ/ /dʀøː/ /dʀyː/ /dʀə/ /dʀwa/ /dʀuː/ (betchfessî oe)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dʀwɛ/
- Ricepeures : nén rcepåve
droet, droete
I. [addj. todi padvant & o.f.n.]
- ki n' toûne nén. Contråve : cron, crawieus. F. droit, rectiligne.
- bén dressî (eye), bén metou (owe) di scwere. Contråve : di triviè, di kegn, di kinkin, di bihair, di cresse. F. droit, vertical.
- droet come èn î; : u
- droet come onk k' åreut avalé ene crampe : bén droet, k' a l' dos ki n' ploye nén, kel ridresse tofer, tot djåzant d' ene djin; bén stampé, tot djant d' ene hôte sacwè.
- Ti li tchminêye d' oujhene, t' es la e plin mitan del pair, droete come èn I, hinant t' fir loucåde viè les nûlêyes et l' solo (R. Joelants).
- tini l' pot droet : s' ocuper des afwaires d' ene sakî ki n' est nén la.
- metou do costé do coir k' i gn a nén l' cour.
- Il arivéve e xhalant di s' droete djambe (G. Corin). Contråve : gåtche, hintche, schlintche. F. droit.
- cåzer al droete mwin : cåzer on lingaedje k' on comprind
- cåzer del gåtche mwin : djåzer on lingaedje k' on n' comprind nén.
- ki n' hape rén.
- On dit eto: oniesse. Contråve : schlintchir. F. droit, honnête, intègre.
- esse droet dins ses botes : n' aveur rén fwait d' måhonteus.
- shuve li droete voye : todi bén fé çou k' i fåt fé.
II. [adv.]
- comifåt.
- I rote droet. Contråve : cron,
crombin, xhalé.
- rote tot droet, c' est tote pavêye; : u :
- tchereye tot droet, c' est tere ewale : dijhêye po evoyî ene sakî å diåle. Franwal: ahåyant po: fous-moi le camp.
- tot bén stampant.
- Dins tere, i les åt rpiker droet tos les 10 cm (J.J. Gaziaux).
III. droet [ o.n.]
- sacwè k' on pout rclamer.
- Après tot, il a bén l' droet d' s' amuzer ene betcheye, emn ome, après ene djournêye sitampé sins moufter — C. Quinet (fråze rifondowe).
- aplicåcion des lwès; studiaedje des lwès.
IV. droete [f.n.]
- costé do coir la k' i n' a nén l' cour. Contråve : gåtche, hintche.
- T' as la ene voye ki prind a droete et ki n' va nén pus lon.
- di droete et d' gåtche, a droete u a gåtche : di tos les costés, on pô pattavå.
- C' est èn oujhea ki vole di droete et d' gåtche dins les bouxhons et k' on n' sait aveur — G. Lucy (fråze rifondowe).
- C' est des sacwès k' avént stî eplaideyes a droete et a gåtche.
- On dit eto: hatche et matche, håre et hote.
- lene ki n' toûne nén.
- costé del politike la k' gn a les liberås et les wårdiveus.
- Loukîz a : foite droete.
| å droet di [divancetire]
- a l' edroet di.
- Il estént ashids å droet del finiesse — J. Selvais (fråze rifondowe).
- F. en face de.
