ehåyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « håye » avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes, (noûmot eplaidî pol prumî côp diviè 1995).

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /ɛ.hɔː.jiː/ /ɛ.oː.jiː/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.hɔː.jiː/
• Ricepeures : ehå·yî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	ehåye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	ehåyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	ehåyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	ehåynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	ehåyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	ehåyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	ehåye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	ehåyî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

ehåyî (viebe å coplemint)

1. côper (ene voye) di håyes (bårires) po k’ on n’ î sepe passer.
2. (imådjreçmint) mete des rîles po-z ariver a ene politike.
   • Ehåyî on lingaedje, c' est travayî dsu, metans candjî l' ortografeye, fé des noûmots ou rfonde les pårlers dins on seul sicrît lingaedje — Lorint Hendschel.
   • Ehåyî les nexhances, c' est sayî d' awè on nombe diné d' efant po tchaeke kimere.

Parintaedje

• ehåyaedje

Mots d’ aplacaedje

• linwe-ehåyaedje

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• èhåyî : S117 a « nacionalijî »

E rfondou walon :

• ehåyî : R9 ^(lére)

Li mot n’ est nén dins : R13

Ratournaedjes

côper (ene voye)

• Francès : bloquer ^(fr), couper ^(fr), barrer ^(fr)

mete des rîles po-z ariver a ene politike

• Arabe : خطّط ^(ar) = خَطَّطَ⁩ =‎ khaTTaT
• Inglès : to plan ^(en)
• Francès : planifier ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	ehåyî	ehåyîs
femrin	ehåyeye	ehåyeyes

ehåyî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe « ehåyî ».
   • Ca cwand les råpéns d' Simferopol rescontrèt des cmeres inla mousseyes, i les traitnut sovint d' « nindjates ». C' est

l' femrin, ehåyî par zels, di « nindja », les guerîs djaponès di leus fimes d' accion ki catchèt todi leu vizaedje — Lucyin Mahin, Vera.

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	ehåyî	ehåyîs
femrin	ehåyeye	ehåyeyes

ehåyî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

1. båré, tot djåzant d' ene voye.
   • Il a rivnou ene eure après tot djhant ki les voyes estént totes ehåyeyes. Nouk ni pleut passer po ndaler e l' corinveye — Lucyin Mahin.
2. erîlé, po on lingaedje, evnd.

Ratournaedjes

côpé (d' ene voye)

• Francès : bloqué ^(fr), coupé ^(fr), barré ^(fr), obstrué ^(fr)

erîlé, po on lingaedje

• Francès : planifié ^(fr)