fritche
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]fritche | frite |
Calcaedje do francès « frite », avou assaetchance d’ on mot-brut * « fritch » do brut d’ cujhaedje dins l’ ôle, come po « fristouye ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fʀit͡ʃ/ /fʀɪt͡ʃ/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
fritche | fritches |
fritche femrin (pus sovint eployî å pluriyal)
- (amagnî) long cwåré boket d’ canada, cût dins l’ ôle ou l’ shî.
- Dji m' ragostêye d' ene porcion d' fritches. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Si j'esteus riche" (fråze rifondowe).
- Cwand ele vudént did la, les tchocolatires grouzlinént voltî on bon crås saetchlot d’ fritches — Christian Quinet (fråze rifondowe).
- Après, nos avans cût deus platnêyes di fritches — Louis Sohy (fråze rifondowe).
- Dinez m’ co ene fritche, rén k’ ene !
- On ptit saetchot d' fritches
Avou on pô d' moståde u d' picalili;
Nén dandjî d' esse ritche
Po fé radmint bombance sins fé des chichis — Bob Dechamps (fråze rifondowe et rarindjeye).
- pôrcion di cist amagnî la siervou dins ene cahote u ene barkete.
- Ene fritche a 2 uros, s' i vs plait.
Ratourneures
[candjî]- cahote di fritches, saetchot d’ fritches
- èn nén awè totes ses fritches dins l’ minme saetchot : esse sot.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- fritche : O0
E rfondou walon :
- fritche : R13
Li mot n’ est nén dins : E1
Ratournaedjes
[candjî]amagnî fwait avou des longs bokets d' canada cûts dins del cråxhe u d' l' ôle
- Arabe : baTâTa maqaliya = بطاطة مقلية (ar)
- Arabe marokin : فريت (ary) = فْريت = frit
- Almand : pommes frites (de) pluriyal
- Inglès : French fries (en) pluriyal (Estats Unis), chips (en) pluriyal (Grande Burtaegne)
- Espagnol : patata frita (es)
- Francès : frite (fr), pomme frite (fr), pomme de terre frite (fr)
- Neyerlandès : friet (nl), patat (nl) (Bijhe des Bas Payis)
Etimolodjeye 2
[candjî]fritche | fletche |
Tayon-bodje vî francike * « fliukka » (li cene ki vole), adon parint avou almand « fliegen » (« voler »), avou assaetchance do mot-brut « fritch » (brut d’ endalaedje rade).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /flit͡ʃ/ /flɛʃ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fʀit͡ʃ/
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
fritche | fritches |
fritche femrin
- (åre) boket d’ bwès d’ on mete, avou ene ponte di fier, k’ on hene avou èn air ou ene årbalesse.
- I fourit trawé totoute d’ on côp d’ fritche. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Schoûtez, mi efant,
Si ene tote pitite crawêye pondeure,
Vis endè fwait dedja tant vey,
Djudjîz, å cour ki vos ctaeyîz,
Kibén vosse fritche doet toumer deure !— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 105, "L’amour atrape lu pètche" (fråze rifondowe). - Mins vla k’ ene fritche, tanoncôp, tchait a l’ intrêye do trô — Louis Pieters (fråze rifondowe).
- Elle aveut a poenne dit l’ dierin mot k’ on moxhet, rlujhant come l’ årdjint, plonke so l’ fritche, l’ ersaetche et, pus rapide ki l’ aloumwere, va crever les ouys do Berlu — Josée Mathot (fråze rifondowe).
- Po l’ ponte, on clå sins tiesse. On l’ efoncéve dins l’ fritche, del cole po l’ tini astok et on fi d’ årca, foirt fén, po serer l’ ponte — Émile Pècheur (fråze rifondowe).
- sene po mostrer ene sacwè (so ene imådje, on tåvlea).
- Li rodje fritche mostere l’ egloumea.
Ratourneures
[candjî]- come ene fritche.
- I paya l' droet d' passaedje al poite Sinte-Marguerite, et-z est-ç' come ene fritche k' i fourit-st epoirté viè l' tchåssêye di Lantin— Joseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).
-
fritches d’ esplicaedje
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]åre
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike fritche (discramiaedje) so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Dobès rfondowes do walon
- Calcaedjes do francès e walon
- Mots do walon ki vnèt d' on mot-brut
- Mots ki s' prononcèt parey totavå
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Sustantifs do walon ki l' pluriyal est pus corant
- Motlî do walon po ls amagnîs
- Mots do walon vinant do vî francike
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot d' l' almand
- Sustantifs
- Motlî do walon po les åres
- Mots do walon avou des ratourneures