rafroedi

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « froed » avou l’ betchete « ra- » di rindaedje des viebes et avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	rafroedi / rafroedixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	rafroedixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	rafroedixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	rafroedixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	rafroedirè / rafroedixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	rafroedixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	rafroedixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	rafroedi
Ôtes codjowaedjes	come prusti

rafroedi

1. (viebe å coplemint) rinde pus froed.
   • Tenawete, gn a l' brouzant d' ene nouwêye ki vént rafroedi vos vayantès souweurs (vos, èm cwårtî d' Walonreye) — Hubert Haas (fråze rifondowe).
   • On dovere li fåde d’ on costé po l’ leyî rafroedi et cwand c’ est fwait, on cmince a ramasser les froedès cindes — Louis Baijot (fråze rifondowe).
   • Li tchambe di drî aveut stî disburtakêye et rnetieye po leyî rafroedi l’ pourcea — Rodolphe Dedoyard (fråze rifondowe).
2. (viebe å coplemint) rinde pus påjhûle des plins d' exhowes.
   • A ! Cwand on voet l’ tere ki rflorixh,
     Ki l’ bea solo houke tot l’ monde foû,
     Diveur dimani tot on djoû,
     E vî rivadje ki vs rafroedixh. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.156, “Vîx Rivage” (fråze rifondowe).
   • Fjhoz cure di l' ôle. On lzî vudrè sol tiesse, do hôt des rampårs, po les rafroedi. — Paul-Henri Thomsin, ratournant Astérix amon lès Bèljes, 2022, p. 22 (fråze rifondowe).
3. (viebe å prono) : Loukîz a : « si rafroedi ».

Parintaedje

• rafroedixhaedje, rafroedixhmint, rafroedixhoe (batch å laecea)
• froed; Loukîz a : « froed »

Contråve

ritchåfer / restchåfer, reschandi / rischandi

Ratournaedjes

rafroedi

• Francès : refroidir ^(fr)

rinde pus påjhûle des plins d' exhowe

• Francès : refroidir ^(fr), assagir ^(fr), calmer ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	rafroedi	rafroedis
femrin	rafroedeye	rafroedeyes

rafroedi omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "rafroedi".
2. froed, moirt (tot djåzant d' ene curêye.
   • Coûtchî so s' maigue payasse, come onk k' est ddja rafroedi,
     Påjhûle, li vî mestré s' aponteye po todi
     A clignî ses påpires. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li vîx mestré", p.3 (fråze rifondowe).
   • Djôzef n' est nén co rafroedi k' ele tuze dedja a s' aplakî ! — Paul-Henri Thomsin, ratournant "Li vî bleu 2" da François Walthéry & Raoul Cauvin, 1980 (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

rafroedi

• Francès : refroidi ^(fr)

Codjowa

	Dobès rfondowes
rafroedi		rafroedixh

Do viebe «rafroedi»

1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Ratournaedjes

I.P.1s.

• Francès : (je) refroidis ^(fr)