ritchaire
Apparence
avou ene sipotchåve voyale | avou ene divanceye voyale | sipotcheye cogne |
ritchaire | ertchaire | rtchaire |
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « tchaire » avou l’ betchete « ri- » des viebes çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -re » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀi.ˈt͡ʃɛːʀ/ /ʀi.ˈt͡ʃeʀ/ (betchfessî ai)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀi.ˈt͡ʃɛːʀ/
- Ricepeures : ri·tchaire
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | tchai |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | tcheyoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | tcheyans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | tchaiynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | tchairè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | tcheyeu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | tchaiye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | ritcheut / ritcheyou / ritchai |
Ôtes codjowaedjes | come braire |
ritchaire (viebe å coplemint) (v. sins coplemint)
- (fizike) rivni djus après awè monté (betchete ri- nén radjoutante)
- Li bale a rtcheut do toet dins l' djårdén — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- El pwin a levé, mins il a rtcheut — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- tchaire on deujhinme côp.
- Il tchait so ses djnos; i s' rileve coraedjeuzmint, mins il esteut co fwebe: après kékes metes, vo l' la ki rtchait.
- si sovni.
- Dji n' ertchai nén so s' no — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- rariver e s' måjhone.
- Al difén, dj' a rtchai e m' måjhone, mins dji n' sai nén comint.
- ariver aviè l' cåzant.
- Les infirmîs sognnut l' tiesse di l' ome, cwand les tchampetes ertchaiynut — Christine Tombeur (fråze rifondowe).
- (mot d’ medcén) ridivni malåde.
- I — rtchait. todi dins l' minme må.
- esse tot sbaré d' aprinde ene mwaijhe novele, dabôrd k' on s' atindeut a ene boune.
- Cwand dj' a rseu cwè di ç' comere la, dj' a rtcheut d' on fel côp.
- si rtrover après s' awè pierdou.
- Après nos awè pierdou, nos avans rtcheut eshonne — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- Eyou çk' on va rtchaire e purdant ç' voye la ? — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]- ritcheute
- ritcheyaedje
- tchaire; Loukîz a : « tchaire »
Sinonimeye
[candjî]- (tchaire co on côp): ritoumer
- (rariver e s' måjhon): rintrer, raboirder
- (ariver): s’ amoenner, s’ apoenter
Ratournaedjes
[candjî]ariver aviè l' ci ki djåze
- Francès : s’amener (fr), se pointer (fr)
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Viebes do walon avou l' betchete ri-
- Viebes do walon avou l' cawete -re
- Mots avou l' betchfessî ai
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come braire
- Motlî do walon pol fizike
- Viebes do walon avou ene betchete ri- nén radjoutante
- Motlî do walon po les docteurs