roter

Èn årtike di Wiccionaire.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Bodje « rote » avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes. Do latén « rupta », lu-minme di « rumpere » (brijhî, dispårti), ey adon racuzinåve avou l’ vî francès « router », mot cité dins l’ FEW 10 570.

Prononçaedje[candjî]

Viebe[candjî]

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) rote
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) rotez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) rotans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) rotnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) rotrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) rotéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) rote
pårt. erirece (dj’ a, vos av) roté
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

roter (v. sins coplemint)

  1. fé aler les djambes, nén trop rade, po-z avancî, mårtchî.
    • Ès bådet n’ sait roter télmint k’ il est tcherdjî. Henri Van Cutsem (fråze rifondowe).
    • Dji rot’rè dreût d’vant mi tant qu’dji troûve ine tchabote
      Dji rot’rè tant qui l’Sôrt mi brêsse on djoû : « Ahote ! »— Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.112.
  2. si pormoenner.
    • Vos vnoz roter avou nozôtes ezès bos ?
  3. aler rclamer a on metingue k’ on bodje d’ ene plaece a èn ôte.
    • Roter, c’ est bon pol santé, et ça fwait vinde des solés. Bernard Mirlon (fråze rifondowe).
  4. (v. sins coplemint) (viebe å coplemint) (pa stindaedje do sinse) si mete è-n alaedje tot djåzant d’ ene sacwè d’ nén vicant.
    • El tévé n’ rote nén !
    • Savoz fé roter l’ tévé, vos ?

Ratourneures[candjî]

  • roter d’ kene, roter d’ bihair, roter cron : èn nén roter droet, tchamler.
  • roter come on bouxhe-tot-djus : fé l’ foirt tot rotant.
  • roter so s’ pwès : roter londjinnmint come si vosse coir sereut foû pezant a poirter.
  • roter droet
  • roter sol betchete (so les betchetes) di ses pîds : roter douçmint, sins fé d’ brut et sins s’ fé vey.
  • roter a cwate pates : roter so les djnos et avou les mwains al tere.

Parintaedje[candjî]

Ortografeyes[candjî]

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes[candjî]

mårtchî
aler rclamer a on metingue
roter d’ kene
roter come on bouxhe-tot-djus
  • Francès : marcher comme un caïd, un malabar
roter so s’ pwès
  • Francès : marcher lourdement
roter sol betchete (so les betchetes) di ses pîds
  • Francès : marcher sur la pointe des pieds